ایوب امیدی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
سودابه فرهادی - دانشجوی دکتری ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

تجسم و ترسیم جهان برین و ارایه تصویری روشن از آن از ابتدایی ترین آغازینه های حیات انسان تا عصر حاضر، راهی برای رسیدن به معرفتی شهودی بود که البته گاهی اوقات با تخیلات سازندگان آن ها نیز همراه بوده است. معراج نامه یکی از مواردی است که به وسیله آن می توان چنین دنیایی را به تصویر کشیده بود از آنجا که عظمت و بزرگی واقعی معراج و سفر روحانی در بین مسلمانان و غیرمسلمانان اتفاقی عظیم است این امر برای هنرمندان نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و بسیاری از آن ها در دوره های مختلف با تکیه بر تخیل سعید در به تصویر کشیدن این واقعه روحانی داشته اند به همین دلیل بررسی محتوایی معراج نامه ها به عنوان یک نوع ادبی و مقایسه تحلیلی آن ها موضوعی مهم و درخور توجه است. این مقاله می کوشد بر مبنای روش تحلیل محتوا به بررسی قضیه همسان اندیشی و تاثیرپذیری اقبال لاهوری (در جاوید نامه) از کمدی الهی دانته بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد علاوه بر زیبایی ادبی، زبان شاعرانه و تاویل گونه آثار مذکور ، مبانی دینی - اعتقادی و اوضاع و احوال سیاسی - اجتماعی روز کار این هنرمندان در محتوای معراج نامه هایشان تاثیرگذار بوده است و همین امر سبب ایجاد شباهت هایی در اندیشه تو شاعر به ویژه در نوع ملاقات ها شده است. روش انجام این مقاله به صورت کتابخانه ای و مقایسه ای - تحلیلی است.

اقبال لاهوری، جاوید نامه، دانته، کمدی الهی