ساره نعمت الهی نیا - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
حمیدرضا ولی پور - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی
احسان اسفندیاری راد - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه پیام نور مشهد

در چندین دهه ی اخیر باستان شناسان به طور روز افزونی به سوی استفاده از دیدگاه های جامعه شناختی در تحلیل تغییرات سیاسی اجتماعی در جوامع باستان سوق یافته اند. تبیین نحوه ی شکل گیری نخستین استقرارهای پیچیده، چگونگی تغییر ساختارهای اجتماعی، تشکیل شهرها و دولت شهرهای آغازین مسایلی پرچالش پیش روی باستان شناسان است. در کنار دیدگاه های رایج برای توضیح این بره ه ی مهم از دوران بشری، چندین پژوهشگر بر توانایی نظریه ی کشمکش در توضیح شکل گیری جوامع پیچیده تاکید کرده اند (1974 ,Collins). نظریه ی کشمکش دیدگاهی است که به نقش تضاد طبقاتی جوامع در ایجاد توازن، تحول و یا از هم گسیختگی ساختار اجتماعی می پردازد. نظریه ی کشمکش به عنوان مجموعه ای از نظریات برخورد و تضاد منافع در برابر کارکردگرایی ساختاری که نظریه ای به شدت محافظه کار و مخالف تغییر قلمداد می شود - سر بر آورده و سعی در توجیه و تبیین دگرگونی های اجتماعی دارد. سوالات این پژوهش بر مرکزیت دغدغه ها و مسایل باستان شناسی مطرح گردیده و به همین روی پس از اشاره به تاریخچه ی شکل گیری این سیاق فکری در جامعه شناسی به تاثیر آن بر پژوهش ها و تفاسیر باستان شناختی پرداخته شده است. در این مطالعه شکل گیری نهادهای سیاسی اولیه از منظر نظریه ی کشمکش در بستر مشترک جامعه شناسی و باستان شناسی بررسی و مصادیق پژوهشی مرتبط با آن در حوزه ی باستان شناسی آورده شده است.

نظریه ی کشمکش، نظریه ی تضاد، نظریه ی برخورد، نهادهای سیاسی پیش از تاریخی، کارکردگرایی ساختاری