لاله حکمی - دانشجوی کارشناسیارشد، بخش علوم دام، دانشگاه شهرکرد
حسین مهربان - استادیار، بخش علوم دام، دانشگاه شهرکرد
علی محرری - استاد، بخش علوم دام، دانشگاه شهرکرد
محمدباقر صیادنژاد - کارشناس ارشد مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی، کرج

اصلاح نژاد گاوهای شیری منجر به افزایش تولید شیر شده است که سبب شدت یافتن تعادل منفی انرژی در ابتدای زایش شده است.اندازه گیری مستقیم تعادل انرژی دشوار و پرهزینه است. این موضوع سبب توجه به صفاتی مرتبط با تعادل انرژی مانند نسبت چربی به پروتیین شیر شده که اندازه گیری آن کم هزینه تر از اندازه گیری مستقیم تعادل انرژی در اوایل شیردهی میباشد. از نقطه نظر مبانی اصلاح نژاد میزان تنوع ژنتیکی صفت و وراثت پذیری آن از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا هدف از مطالعه حاضر برآورد تنوع ژنتیکی و میزان وراثت پذیری صفت نسبت چربی به پروتیین در گامه های مختلف شیردهی گاوهای هلشتاین شکم اول در ایران با استفاده از مدل تابعیت تصادفی بود. داده های مورداستفاده در این تحقیق شامل 1302984 رکورد روزآزمون متعلق به 149440 گاو هلشتاین شکم اول بود که طی سالهای 1374 تا 1395 خورشیدی زایش داشته اند. در مدل تابعیت تصادفی گروه همزمان گله-ماه رکوردگیری، سن در زمان زایش و منحنی شیردهی کل دام ها به عنوان اثرات ثابت در نظر گرفته شدند. اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیطی دایم توسط چند جملهای متعامد لژاندر با رتبه چهارم برازش داده شدند. نتایج حاصل نشان داد که این صفت دارای تنوع ژنتیکی مطلوبی است؛ اما به دلیل پراکنش محیطی زیاد، میزان وراثت پذیری صفت در گامه های مختلف شیردهی پایین و بین 0/06-0/08 متغیر بود. بیشترین و کمترین میزان وراثت پذیری به ترتیب در گامه شش 0/083 و دوم شیردهی 0/061 برآورد گردید. بنابراین به دلیل تنوع ژنتیکی این صفت پیشرفت ژنتیکی امکان پذیر بوده اما به دلیل وراثت پذیری پایین نیاز به تعداد دختران بیشتری از هر گاو نر نسبت به صفات با وراثت پذیری بالاتر است.

گاو هلشتاین، نسبت چربی به پروتیین شیر، مدل رگرسیون تصادفی