علی بامداد - دکتری مرمت و احیاء ابنیه تاریخی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه هنر اصفهان
راضیه زارعیان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی لارستان

جهانی شدن و تعامل سریع و گسترده با سایر کشورها موجب ورود ارزش ها و مفاهیم نامانوس و نامتجانس به حوزه های فرهنگی و اجتماعی سکونتگاه ها شده و بدین ترتیب در شیوه و الگوی سکونت تغییرات گسترده ای بوجود آمده است. در مواردی که این تغییرات موجب فاصله گرفتن از ارز ش های سنتی و اصیل فرهنگی و زیستی شوند، لازم است راهکارهایی برای مواجهه یا مقابله با آن اتخاذ شود، زیرا حفظ هنجارها و مفاهیمی که طی قرنها تجربه سکونت و تمدن در یک منطقه رشد کرده اند، بسیار ضروری است . هدف اصلی در پژوهش حاضر بیان مبانی و مفاهیم دینی و اسلامی متبلور در میراث کنونی مدرسه های علوم دینی است، که به نوبه خود تاثیراتی از دوران پیش از اسلام و پس از آن و همچنین از تفکرات آیینی متفاوت در آن جلوهگر شده است؛ لیکن چگونگی پیدایش این تفکرات و میزان یا تفاوت تاثیرگذاری اندیشه های پیش یا پس از اسلام در مدرسه ایرانی، مورد نظر پژوهش حاضر نبوده و هرگونه پرسش در علل پیدایش این تفکرات نیازمند واکاوی در پژوهش های دیگر است. پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و توجه به رویکردهای اسلامی در مبانی و مفاهیم علوم انسانی، معماری اسلامی در ساختار مدارس از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. در این مقاله کوشیده شده نقش و جایگاه معماری اسلامی دوران اسلامی در نظام تحول در مدارس بخصوص مدارس دینی مورد ارزیابی قرار گیرد. به همین منظور ابتدا به تعریف و خاستگاه معماری اسلامی پرداخته شده است. در ادامه با بررسی دوران شاخص در تاریخ ایران در دوران اسلامی عوامل بالندگی و شکوفایی حیات اجتماعی و نیز عوامل رکود در ادوار تاریخی دیگر مورد مطالعه قرار گرفت.

معماری اسلامی، ساختار مدارس، مدرسه ایرانی، تاریخ ، مساجد