فاطمه تمدن - دانشیار گروه شیمی ، دانشکده شیمی، پردیس علوم، دانشگاه یزد ،یزد،ایران.
محمدرضا نوربالا - دانشیار گروه شیمی ، دانشکده شیمی، پردیس علوم، دانشگاه یزد،یزد،ایران
داود عرب - دانشجوی دکتری شیمی، دانشکده شیمی، پردیس علوم، دانشگاه یزد ،یزد،ایران.
سمیه قاضی - دکتری شیمی، دانشکده شیمی ،پردیس علوم، دانشگاه یزد ،یزد،ایران

مقدمه: رشد تکنولوژی با مخاطرات زیست محیطی بوسیله حلال های آلی و کاتالیستهای سنتی همراه شده و لذا این مواد باید جای خود را به آب و بیوکاتالیست های زیست سازگار بدهند. اوره آز، یک آنزیم هیدرولاز است که اوره را به آمونیاک تبدیل میکند، پس مخلوط اوره آز-اوره در آب یک جایگزین مناسب برای ماده سمی آمونیاک در سنتز نیفیدیپین است که در حضور کاتالیست ها و حلالهای آلی زیادی سنتز شده است. هدف این تحقیق، جایگزینی اوره آز-اوره و آب به جای آمونیاک و مطالعه بازدارندگی مهار کنندههای فلزات سنگین و حلالها روی آنزیم اوره آز برای تولید آمونیاک در سنتز داروی ضدفشار خون نیفیدیپین است.روش بررسی: در این روش کاملا تجربی، با کنترل بازده جداسازی/زمان واکنش سنتز نیفیدیپین از تراکم چهار جزیی متیلاستواستات، -2نیتروبنزالدهید و اوره آز-اوره در آب، شرایط بهینه مشخص و سپس با تغییر در فاکتورهای غلظت آنزیم، اوره، دما، pH و بازدارندههای فلزات سنگین/حلالهای آلی، اثرات آنها روی سنتز نیفیدیپین کاتالیست شده با اوره آز بررسی شد.یافتهها: بر اساس بازده نیفیدیپین، فعالیت آنزیم اوره آز برای تولید آمونیاک به عواملی چون مقدار اوره-اوره آز، دما، pH، نوع و غلظت بازدارنده بستگی دارد. اوره آز به طور ویژه سوبسترای اوره را با ماکزیمم فعالیت در شرایط 10 mg/mL اوره آز، pH=7 و دمای 70 Cœ به آمونیاک تبدیل می کند و یون های فلزات سنگین و حلالهای آلی با روند بازدارندگی Hg2+> Ag+> Cu2+> Pb2+> Cd2+ واستونیتریل<کلروفرم<دی کلرومتان باعث کاهش فعالیت اورهآز و بازده نیفیدیپین میشوند.نتیجه گیری: اگر چه اوره آز-اوره یک منبع زیست سازگار آمونیاک در سنتز داروی ضدفشار خون نیفیدیپین در آب است، عوامل بازدارنده آنزیم اورهآز مانند یونهای فلزات سنگین به ویژه جیوه و حلالهای آلی باعث توقف این واکنش میشوند. زیست سازگاری کامل روش و کاتالیست، استفاده از حلال آب، انتخابگری و بازده بالا، از مزایای این روش در مقایسه با روشهای قبلی است.

اوره آز- اوره، بازدارندگی آنزیم، یون های فلزات سنگین، حلال های آلی، نیفیدیپین