مهدی زمانی - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه، ایذه، ایران
شهلا حیدری - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبات عربی، دانشگاه کردستان
محمدحسین اشرف - دانش آموخته دکتری رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

اثر ادبی نوشته ای است که در آن زبان متداول با روش ها و تمهیداتی که ادیب به کار می برد به هم می ریزد تا زبانی نا آشنا با نظامی جدید بوجود آید و این همان چیزی است که از آن به هنجارگریزی تعبیر می شود. از نظر ساختارگرایان، هنجارگریزی یکی از مهمترین عوامل تغییر زبان معیار به زبان شعری، و موثرترین شیوه برجسته سازی و آشنایی زدایی در شعر است. در این جستار به روش توصیفی تحلیلی به بررسی هنجارگریزی معنایی آرایه های تشبیه در اشعار متنبی با در نظر گرفتن نمونه هایی از اشعار وی پرداختیم. با واکاوی سروده های این شاعر خوش ذوق دریافتیم سروده های او سرشار از واژه های هنجار گریخته است. او در استفاده از فنون تشبیه، نه تنها پا را فراتر از حد انتظار گذاشته که همچون هنرمندی توانا توانسته است به خلق معانی جدید پرداخته و با در هم شکستن آرایه های معمول، هنرمندانه طرح تلاعب خود را با معانی و واژه ها در هنجارشکنی آرایه تشبیه به نمایش گذارد. بیشترین بسامد استفاده از شیوه برجسته سازی در تشبیه های بلیغ و ضمنی وی نمود پیدا کرده است.

هنجارگریزی معنایی، برجسته سازی، متنبی، تشبیه