سیدمهران قاسم نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، مازندران، ایران
علیرضا غاراخانی - عضو هییت علمی گروه معماری، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، مازندران، ایران

قدرت تاثیر و عمق نفوذ اندیشه های عرفانی در جامعه اسلامی به حدی است که کسی یارای انکار آن نیست؛ از آنجا که مفاهیم کشف و شهودی عرفا در دایره محدود واژگان نمی گنجد و به قول مولانا لفظ در معنا همیشه نارسان است. استفاده از نماد واژه های رنگ در وصف عواطف نفسانی و دریافت های شخصی بسیار قابل توجه است. نور و رنگ از عوامل موثر بر ارزش فضایی است که به عنوان غیر مادی ترین عنصر محسوس طبیعت، همواره در معماری اسلامی وجود داشته و در واقع نشان عالم والا و فضای معنوی است. به همین ترتیب نور در معماری ایرانی همیشه به منزله روشن کردن کامل فضای معماری بکار نمی رود؛ بلکه گاهی جنبه عرفان و تقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر فضا را تحت تاثیر قرار داده و گاهی بر آنها تاکید می کند.در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بوسیله مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به بیان کیفیات غیر قابل اندازه گیری حاصل از نور و رنگ پرداخته شده است و به امید آنکه تا حدی افق دید مخاطبان را نسبت به واژه گزینی هدفمند رنگ و نور در معماری ایرانی وسعت بخشد.

نور، فضا، عرفان، کیفیت، معماری، اسلام