افسانه دهقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری ، دانشکده فنی و مهندسی ، واحد بروجرد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بروجرد ، ایران
علیرضا شیخ الاسلامی - استادیار گروه برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد, ایران

مشکلات حاشیه نشینان شهرها با شرایط نامساعد زندگی از نظر مسکن، بهداشت، محیط های غیر استاندارد همراه با کمبود تسهیلات و زیرساخت های شهری باعث شده تا برنامه ریزان شهری و مسیولان اجرایی هر چه سریع تر با اتخاذ تدبیرهایی درست و عملی به رویارویی با این پدیده برآیند؛ چرا که حاشیه نشینان توان بازگشت به روستا یا شهر خود و همچنین امرار معاش سالم در روزگار امروز را ندارند. در این میان، برخی به حذف و تخریب آن ها، عده ای به ارایه امکانات و خدمات و تعدادی نیز به توانمندسازی حاشیه نشینان در کنار برنامه ریزی اجرایی برای آبادانی روستاها معتقدند، پس از ناکامی برنامه مسکن اجتماعی، برنامه زمین و خدمات و برنامه ارتقا بخشی سکونتگاه های غیر رسمی شهری در دنیا، راهبردی جدید به نام توانمند سازی و مشارکت مردمی در سطح بین المللی مطرح گردید. با نگاهی به چگونگی فرآیند شکل گیری این محلات ، به نظر می رسد مشکل اصلی این محلات، نیازمندی به افزایش جذب خدمات، امکانات، تاسیسات و تجهیزات شهری می باشد، لذا برنامه توانمندسازی اجتماعات اسکان غیررسمی در این منطقه ضروری به نظر می رسد.بنابراین مطالعه عوامل موثر بر ساماندهی آن نیز ضروری به نظر می رسد. به این منظور، در این تحقیق سعی گردیده است تا مسایل و مشکلات این محله ها مورد نظر شناسایی و با استفاده از راهبرد توانمندسازی راهکارهای مناسبی جهت ساماندهی آن ارایه گردد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی وازنظر روش اسنادی وپیمایشی است . با توجه به اهمیت بحث مشارکت و ظرفیت های اجتماعی در راهبرد توانمندسازی، مطالعات نشان داد که اجرای این راهبرد در محله های حاشیه نشین از میزان موفقیت بالایی برخوردار خواهد بود . از این رو، راهبردهایی در قالب این رویکرد و با توجه به ویژگی های این محله ها، در حوزه های مختلف کالبدی، اقتصادی - اجتماعی، زیست محیطی و ... تدوین شد .واژمشکلات حاشیه نشینان شهرها با شرایط نامساعد زندگی از نظر مسکن، بهداشت، محیط های غیر استاندارد همراه با کمبود تسهیلات و زیرساخت های شهری باعث شده تا برنامه ریزان شهری و مسیولان اجرایی هر چه سریع تر با اتخاذ تدبیرهایی درست و عملی به رویارویی با این پدیده برآیند؛ چرا که حاشیه نشینان توان بازگشت به روستا یا شهر خود و همچنین امرار معاش سالم در روزگار امروز را ندارند. در این میان، برخی به حذف و تخریب آن ها، عده ای به ارایه امکانات و خدمات و تعدادی نیز به توانمندسازی حاشیه نشینان در کنار برنامه ریزی اجرایی برای آبادانی روستاها معتقدند، پس از ناکامی برنامه مسکن اجتماعی، برنامه زمین و خدمات و برنامه ارتقا بخشی سکونتگاه های غیر رسمی شهری در دنیا، راهبردی جدید به نام توانمند سازی و مشارکت مردمی در سطح بین المللی مطرح گردید.

شهر، توانمندسازی ، اسکان غیر رسمی ، محلات حاشیه نشین