الهه رنجبرهمقاوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری- گرایش معماری، دانشگاه زنجان
مریم کلامی - دکتری تخصصی معماری، عضو هییت علمی دانشگاه زنجان

دوران کودکی، یکی از مهمترین دوران زندگی است بسیاری از استعدادهایی که انسان در زندگی فرا میگیرد برگرفته از فرصتهایی است که در کودکی از آنها به درستی استفاده کرده است. یکی از نیازهایی که در دوران کودکی باید به آن توجه کرد نیاز اجتماعی است. کودک با برطرف کردن این نیاز و بدست آوردن مهارت اجتماعی لازم در مسیر رشداجتماعی خود قرار میگیرد و اگر چنانچه این رشد را به خوبی طی کند در آینده در زندگی اجتماعی خود و ارتباط با دیگران فردی موفق خواهد شد. این مقاله با این فرضیه که وجود فضای تعاملات اجتماعی و فضای بازی رشد اجتماعی کودک را پاسخ میدهد سعی براین دارد که ابتدا ضمن اثبات این موضوع، مولفه های کیفی این فضاها را در جهت رشداجتماعی کودک بیابد و در همین راستا ابتدا با شناخت جامعی از کودک و مراحل رشد اجتماعی وی با نگاهی موشکافانه تلاش میکند رابطه فضای تعاملات اجتماعی و بازی را با رشد اجتماعی کودک تبیین کند و برای هرکدام از این فضاها مولفه هایی را معرفی کند که موجب افزایش رشد اجتماعی شود و راهکارهای معماری جهت طراحی این فضاها ارایه دهد. سرانجام در این مقاله تعریف فضای بازی کودک و فضای تعاملات اجتماعی عواملی هستند که موجب ارتقاء رشد اجتماعی کودکان میشوند و سرزندگی محیط ، غنای حسی و تنوع فضایی مولفه هایی برای فضای تعاملات اجتماعی کودک و تعامل پذیر بودن محیط مولفه ای مهم برای محیط بازی کودک معرفی میشود. سرانجام، تفکیک و تنوع در فعالیت ها و مخاطبان ،توجه به حواس پنجگانه کودک ، سلسله مراتب بصری و فضایی( باز، نیمه باز و بسته)، تنوع در ماهیت فضاها در محیط، خوانایی، هماهنگی و دیالکتیک های کالبدی و بصری محیط با فضای بیرون، ایجاد مکان های بازی های گروهی و فعالیت های اجتماعی مشترک، راهکارهای معماری برای طراحی فضای رشد اجتماعی کودک پیشنهاد میدهد.

کودک، رشد اجتماعی، فضای تعاملات اجتماعی، فضای بازی، راهکار طراحی