مهدی هاشمی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران
داود فریدونی - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

در این پژوهش، دوام داری و زوال پذیری دو اثر تاریخی سنگی (معبد صخره ای داش کسن و سنگ نوشته های تاریخی قبرستان سجاس) در جنوب استان زنجان پرداخته شده است. برای این منظور از هر اثر تاریخی دو نمونه سنگ برای انجام مطالعات آزمایشگاهی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. بر اساس بررسی های زمین شناسی، آثار تاریخی معبد صخره ای داش کسن بر روی توف های سازند کرج حجاری شده است. با مطالعه مقاطع نازک، نمونه های معبد صخره ای داش کسن کریستال ویتریک توف و لیتیک ویتریک توف و نمونه های سنگ نوشته های تاریخی قبرستان سجاس ماسه سنگ آهکی و ماسه سنگ بسیار دانه ریز تشخیص داده شدند و کوارتز کانی غالب تشکیل دهنده ی این سنگ ها می باشد. بر مبنای ویژگی های فیزیکی، نمونه های مورد مطالعه شده دارای چگالی و تخلخل متوسط می باشند. از نظر دوام داری و زوال پذیری هر چهار نمونه 15 چرخه در آب معمولی و محلول سولفات سدیم مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که هر چهار نمونه دارای شاخص دوام پایین تری در محلول سولفات سدیم نسبت به آب معمولی می باشند. نمونه های سنگ نوشته های تاریخی قبرستان سجاس به دلیل وجود کوارتز در زمینه آهکی یا رسی، دارای جذب آب و تخلخل بیشتر و بی دوام تر از نمونه های معبد صخره ای داش کسن می باشند.

سنگ، آثار تاریخی، هوازدگی، دوام داری، زوال پذیری