سجاد رمضانی فرد - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
سیدحسین تقوی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

خیار یا خیار فسخ اصطلاحی در فقه و حقوق به معنای حق برهم زدن یک جانبه قرارداد است، خیار اسم مصدری به معنی اختیار و مفهوم اختیاری ست که شخص در فصخ معامله دارد. در حقوق ایران، اصولا تاخیر در پرداخت ثمن برای بایع حق فسخ ایجاد نمی کند ولی از آنجا که در عقود معوض، دو مورد معامله با هم مبادله می شوند، منطقی می شوند، منطقی است که فروشنده بتواند خریدار را به طور مستقیم به تسلیم ثمن، اجبار یا با استفاده از حق حبس به طور غیر مستقیم او را به تسلیم مورد تملیک و تعهد خویش الزام کند، چنان که خریدار نیز حق دارد فروشنده را به تسلیم مبیع اجبار یا از حق حبس خود استفاده کند، با وجود این، قانون گذار با شرایطی برای بایع در عقد بیع، خیار تاخیر ثمن نیز قرار داده است. گرچه این خیار، به ظاهر، در عقد بیع جاری است و به بایع تعلق دارد، ولی اختصاص ان به عقد بیع و شخص بایع قابل انتقاد است. زیرا به نظر می رسد که عقد بیع نماد یک عقد معوض و محور مباحث بنیادی حقوق قرارداادها و خیار تاخیر از قواعد عمومی است و در تمام عقود معوض راه دارد و بر همین مبنا، هرگاه ثمن، عین معین و مبیع عین کلی باشد، خریدار خیار تاخیر خواهد داشت بنابراین جایگزینین خیار تاخیر به جای خیار تاخیر ثمن و اصلاح مواد مذکور، پیشنهاد می شود.

خیار تاخیر، ثمن، حقوق مدنی ایران