فایزه جاهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
غلامرضا گودرزی - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
حسن دهداری راد - دانشجوی دکترای مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

یکی از آلاینده های بسیار مهم هوا هیدروکربن ها می باشند که از عناصر هیدروژن و کربن تشکیل شده و می توانند براساس ساختمان مولکولیشان به خطی (آلیفاتیک) و حلقوی (آروماتیک) تقسیم بندی شوند. هیدروکربن های آروماتیک به عنوان یک واحد ساختمانی ، حاوی یک یا چند حلقه شش عضوی کربن دار هستند که به شکل بنزن آشکار می شود. ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) حاصل پیرولیز ناقص موادآلی هستند که به مقدار قابل ملاحظه در سوخت های فسیلی وجود دارند و از طریق فرآیندهای مختلف احتراق وارد محیط می گردند. این ترکیبات دارای اثرات بهداشتی و سلامتی مهمی بر روی انسان می باشند که مهمترین آن بحث سرطان زایی PAHS است. در این مطالعه نمونه برداری شهر ماهشهر در نقطه ی صنعتی صورت گرفت. نمونه برداری در دو دوره دو ماه گرم و سرد (چهار ماه) با استفاده از دستگاه OMNI با دبی 5l/min انجام شد. دوره های هر نمونه برداری24 ساعت بود. از نازل های مجزا PM10 ، PM2. 5 و PM1 استفادهگردید. دراین مطالعه جمعا 360 نمونه گرفته شد. نمونه های جمع آوری شده در یخچال نگه داری و سپس به آزمایشگاه منتقل شده و بعد از توزین فیلتر ها، استخراج PAHS از سطح فیلتر به ترتیب 16 ترکیب هیدروکربن های سبک و سنگین توسط دستگاه گازکاروماتوگرافیGC/MS قرایت گردید. میانگین کل PAH ها در فصل گرم در مناطق صنعتی765/83، 563/69، 373/55، و همچنین در دوره ی سرد نمونه برداری غلظت کل این ترکیبات در منطقه صنعتی 857/32 ، 601/64، 412/27 نانوگرم بر مترمکعب می باشد. غلظت PAH ها در ذرات PM10 و در فصل سرد بیشتر بوده است از میان این ترکیبات در هر دو فصل بیشترین غلظت مربوط به فنانترن می باشد.

هوا؛ هیدروکربن های آروماتیک؛ ذرات؛ منطقه صنعتی؛ ماهشهر