فرح توانامهربانی - دانشجوی ارشد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
احمد نوحه گر - استاد تمام دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

افزایش جمعیت در شهرها یکی از مهمترین چالش های برنامه ریزی شهری است. عدم برنامه ریزی های صحیح جهت تحقق نیازهای این جمعیت رو به تزاید، استفاده غیر اصولی از اراضی شهرها و پیرامونشان و به تبع آن افزایش مسایل زیست محیطی و آلودگیها را به دنبال داشته است. امروزه زندگی در شهرها با مشکلات زیادی از قبیل آلودگی هوا، تراکم، عبور و مرور وسایل نقلیه و بیماری های روحی و روانی همراه است. توسعه بی رویه شهرهای بزرگ که به علت افزایش جمعیت و مهاجرت به آن صورت می گیرد، موجب تخریب محیط زیست شده و آلودگی زیست محیطی را برای شهروندان به وجود آورده است. در این تحقیق با استفاده از روشهای تحلیل سلسلهمراتی (AHP) و همچنین سیستم اطلاعات جغرافیایی و نیز تصاویر ماهواره ای برگرفته از سایت ناسا به بررسی اثرات گسترش فیزیکی کلانشهر تهران در پهنهی شمال شرق بر آلودگیهای هوا و صوت پرداختهایم، تا بتوانیم با استفاده از این بررسیها به مسایل و ملاحظات زیست محیطی در برنامه-ریزیها فعالیتها و اقدامات توسعه در کلان شهرها بپردازیم. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که پهنهی شمال شرق تهران در دوره ی مورد بررسی توسعه فیزیکی شایان توجهی داشته است و اینگسترش مسایل زیستمحیطی ز قبیل آاودگیهای هوا و صوت را ایجاد کرده است. بیشترین اثرات گسترش فیزیکی شهر بر آلودگی هوا و میزان کیفیت هوا و وارونگی هوا این مناطق بوده است. همچنین حمل و نقل و ترافیک و صنعت و ساخت و ساز نیز به ترتیب بیشترین آلودگی صوتی را در منطقه موب شده اند.

آلودگی هوا؛ آلودگی صوتی؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ پهنه ی شمال شرق تهران