آمایش سرزمین در ایران، چالش ها، راهکارها

پیشینه برنامه ریزی مدرن در کشور تقریبا به 70 سال می رسد. قدمتی درخشان که از بسیاری از کشورهای توسعه یافته کنونی نظیر ترکیه، کره جنوبی، بلژیک و جز این ها بیشتر است. آمایش سرزمین به عنوان ابزاری که به مهندسی تدابیر توسعه در قلمروهای سرزمینی می پردازد، می تواند یکی از عوامل بستر ساز برون رفت از معضلاتی نظیر رکود تولید، اقتصاد غیر مولد و کم اشتغال زا، عدم تعادل های گسترده در پهنه سرزمین، صنعت وابسته و بیمار، کشاورزی آسیب ، تشدید بحران کم آبی، از هم گسیختگی نظام سکونتگاهی و تمرکز گرایی شدید در چند کلانشهر عمده کشور باشد. این دانش به رغم اهمیت و ماموریت حساس خویش در جایگاه برنامه ریزی توسعه سرزمینی نتوانسته است، چه در جایگاه علمی و حرفه ای و چه جایگاه قانونی و اجرایی، توفیق چندانی به دست آورد. هدف این پژوهش براین اساس می باشد که با استفاده از منابع مکتوب مرتبط با موضوع تحقیق نظیر کتب، مقالات مندرج در فصل نامه ها، دستورالعمل ها و بخشنامه ها، قوانین و مقررات و استفاده از نظر خبرگان، ضمن استخراج چالش های اساسی پیشروی آمایش سرزمین در ایران، در نهایت به نتیجه گیری و ارایه پیشنهادات به منظور خروج از این چالش ها بپردازد. نتایج پژوهش نشان داد عواملی نظیر عدم تعادل های منطقه ای، ساختار حکومتی، موازی کاری و کمبود اطلاعات، عدم وجود برنامه ها و سیاست های واحد در اداره کشور، قوانین و مقررات، تدوین برنامه ریزی آمایشی بدون حضور موثر نخبگان و صاحب نظران، عدم وجود همگرایی توسعه در استا ن ها ، فقدان سیستم مدیریت اجرایی آمایش سرزمین از چالش های اساسی پیشروی آمایش سرزمین در ایران می باشند و مواردی نظیر احیای مجدد مرکز ملی آمایش سرزمین،توجه به سند نظریه پایه توسعه هر استان و جایگاه آن در مطالعات آمایش، توجه به مباحث اجرایی و کنترلی استراتژی فضایی، برقراری ساز وکار مشخص برای تعامل بیشتر تهیه سند برنامه آمایش و... به منظور خروج از این چالش ها پیشنهاد گردیده است.

کلیدواژه ها:

آمایش سرزمین ، چالش ها ، راهکارها ، ایران