حسام الدین نیکتا - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور تفت یزد
آسیه ذبیح نیا - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

مولانا محمد ولی دشت بیاضی ، شاعر نامی قرن دهم هجری است . در دیوان اشعار او انواع آرایه های ادبی دیده میشود. یکی از این صنعت های ادبی، ارسال مثل است که او برای تفهیم و تاکید بیشتر مضمون و مفهوم به خواننده آن را به کار می گیرد. در این مقاله پس از ارایه تعریف مثل، ویژگی هایی چون ایجاز، جنبه های تشبیهی واستعاری، کاربرد مردمی، جنبه های پند واندرز ، رسایی و فصاحت درارسال مثل دیوان محمد ولی تشریح می گردد ، و ابعاد گوناگون آن ازلحاظ محتوا ودرون مایه بررسی وتبیین میشود. با نگاهی به دیوان محمدولی پی میبریم که این شاعراز مثل برای بیان اندیشه های والای خودسودجسته، و از طرفی برای ایجاد ارتباط موثر و بهتر و تفهیم مطالب اخلاقی، عرفانی و اجتماعی خود همواره از مثل بهره گرفته است. او هم چنین از مثلها به شیوه ها و شگردهای گوناگون بهره میگیرد و با کاربرد مثل درکلام خویش و استشهاد به آن ، هنرمندی وتوانایی خودرانشان میدهد و بر لطف وشیرینی سخن خودمی افزاید؛ از سویی مثل های دیوان او از تمامی ویژگیها چون فصاحت، بلاغت، ایجاز، آهنگ، استعاره و... برخوردارند. مقاله حاضرتلاش داردتا ساختارمثل را دیوان این شاعرگرانقدر بررسی نماید

استعاره، ارسال المثل، محمد ولی، فرم، محتوا، تشبیه