سید محمود سید صادقی - عضوهیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر
مرضیه احسانجو - کارشناسی ارشد، زبان وادبیات فارسی

ضرب المثل ها به عنوان یکی از بزرگترین ذخیره های زبانی در هر فرهنگ و ملت باعث افزایش غنای فکری، زبانی و فرهنگی می گردند. در ایران، ذخایر فرهنگی بسیاری در کتاب های مرجعی چون امثال و حکم دهخدا جمع آوری شده که حاکی از اوج اهمیت این پشتوانه فرهنگی در کشور ماست. بر همین اساس، در این پژوهش که در مقدمه و یازده مقاله ی الهی نامه عطار صورت گرفت، تلاش گردید تا به استخراج امثال و حکم موجود در این اثرعرفانی که بی شباهت به مثنوی معنوی نبوده است و با زبان تمثیل و آوردن حکایات گوناگون سعی در آموزش مریدان داشته با شیوه ای مرکب از روش های توصیفی و تحلیل محتوا بر مبنای مطالعات کتابخانه ای صورت بگیرد. الهی نامه یکی از غنی ترین آثار ادبی است که خود در حکم گنجینه ای از ضرب المثل ها در قرن هفتم بوده است. در این پژوهش با تحلیل یک یک ابیات و با استخراج ضرب المثل هایی که در اعماق ابیات جاسازی شده بودند، تلاش گردید تا علاوه بر شناخت نگرش، جهت فکری و سبک زبانی شاعر به نسبت اهمیت ضربالمثل ها در قرن هفتم در زبان عرفا و شعرا و دریافت آن از سوی عوام پی برد. در غالب این ضرب المثل ها ایده شاعر بیان اعتقادات و ارشاد سالکان و نگرش اخلاقی بوده است.

عطار، الهی نامه، ضرب المثل، امثال و حکم، عرفان