فاطمه دهقان فاروجی - کارشناسی ارشد زمین شناسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری، تهران
پرستو کاظمیان - کارشناس ارشد معماری و برنامه ریزی شهری پژوهشکده سوانح طبیعی، تهران
اشرف دهقان - کارشناس ارشد مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
علی بیت اللهی - دکترای ژیوفیزیک و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، بخش زلزل هشناسی مهندسی و خطرپذیری، تهران

زمینه و هدف: موضوع کاهش خطرپذیرى بحران هاى طبیعى یکى از مهمتریم موضوعات در توسعه پایدار است. کودکان از گروه هاى بسیار آسیب پذیر در بحران هاى طبیعى هستند. شیوه کاهش خطرپذیرى بحران با محوریت کودکان از شیوه هاى نوین و موثر مى باشد که مى تواند میزان آسیب پذیرى این گروه جمعیتى را کاهش دهد. دیدگاه و شیوه کاهش خطرپذیرى کودک محور در برنامه هاى کاهش خطرپذیرى کمتر مورد توجه بوده است در حالیکه این شیوه مى تواند منافع بلندمدتى را به همراه داشته باشد و به توسعه پایدار شهرها به ویژه تهران در آینده، کمک کند. هدف از این پژوهش، معرفى این شیوه و نیز ارایه توزیع جمعیت کودکان در شهر تهران و اولویت بندى مناطق مختلف شهر تهران از نظر توزیع این گروه جمعیتى مى باشد تا بتوان با استفاده از این شیوه تا حدود زیادى از میزان آسیب پذیرى اجتماعى و فیزیکى شهر تهران کاست و آن را به توسعه پایدار نزدیک نمود. روش: نتایج حاصل از این پژوهش، کاربردى بوده و روش این مطالعه، به صورت توصیفى-تحلیلى مى باشد. این مطالعه در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله اول، منابع و مستندات در زمینه شیوه هاى کاهش خطرپذیرى بحران با محوریت کودکان جمع آورى شده و نمونه هاى موردى، مورد بررسى قرار گرفتند. در مرحله دوم، پس از تعیین جامعه آمارى هدف، که کودکان زیر شش سال شهر تهران است، این جامعه، بر اساس جنسیت و مناطق تفکیک،در محیط نرم افزارى GIS وارد و پردازش شد.. در گام آخر نیز، پهنه بندى منطقه اى صورت گرفته و اولویت هاى اول تا پنجم جهت استفاده در برنامه هاى پنج ساله معین گردیدند . یافته ها: بر اساس پردازش و تحلیل اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایى، پنج پهنه اولویت دار، براى شهر تهران مشخص شده که در هر پهنه، مناطق اولویت دار نیز مشخص گردیده اند. همچنین علاوه بر تعیین اولویت ها، تفکیک جنسیت نیز صورت گرفته است، زیرا که جنسیت هاى مختلف، به دلایل و عوامل مختلف اجتماعى و فیزیکى آسیب پذیرى متفاوتى دارند و این تفکیک مى تواند در جهت برنامه ریزى بهتر و هدفمند، کمک کننده باشد. نتیجه گیرى: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، پنج منطقه ى 4،14،15،20 و 5 بیشترین جمعیت آسیب پذیر کودک را دارا هستند که مى توان با شناسایى آن ها و ارایه پیشنهاداتى میزان آسیب پذیرى کودکان را کاهش داد و ضمن کاهش آسیب پذیرى کودکان، با برنامه ریزى هاى هدفمند، کاهش خطرپذیرى بحران کودک محور، با توانمندسازى این گروه جمعیتى از کودکان، به عنوان عامل تغییر استفاده نمود.

کودکان، کاهش خطرپذیرى، بحران هاى طبیعى، شیوه کودک محور، شهر تهران