بررسى روش هاى مدیریت ریسک لرزه اى سرمایه گذارى بخش ساختمان در شهرهاى لرزه خیز با استفاده از رویکرد قابلیت اطمینان در مهندسى زلزله عملکردى

زمینه و هدف: مدیریت خطرپذیرى لرزه اى با تبدیل آسیب ناشى از زلزله، به مقادیر کم موجود، به ارایه راهبردهاى مناسب براى کاهش خسارات براى بخش تصمیم گیر، اعم از کارفرماى یک پروژه مشخص یا برنامه ریزان شهرى در سطح کلان مى پردازد. در مقاله حاضر، کاربرد مهندسى زلزله عملکردى با رویکرد قابلیت اطمینان لرزه اى به عنوان ابزارى براى تسهیل تصمیم سازى در مدیریت خطرپذیرى سرمایه گذارى بخش ساختمان در شهرهاى لرزه خیز بررسى شده است. روش: براى این منظور عملکرد لرزه اى یک ساختمان ادارى دوازده طبقه فولادى، به عنوان یک نمونه موردى با استفاده از تحلیل قابلیت اطمینان لرزه اى، مورد ارزیابى قرار گرفته و سه راهبرد مدیریت خطرپذیرى شامل کاهش، انتقال و تلفیق کاهش و انتقال خطرپذیرى لرزه اى با هدف کاهش خسارات محتمل در طول عمر بهره بردارى ساختمان و حفظ سرمایه گذارى بررسى شده است. براى این منظور شاخص درصد اطمینان از تامین سطح عملکرد ایمنى جانى در زلزله هاى محتمل در طول عمر بهره بردارى ساختمان موردنظر به عنوان شاخص مشترکى بین بخش تصمیم ساز و تصمیم گیر پروژه تعریف شده و تاثیر ارتقاى این شاخص از میزان 49 ٪ در حالت طراحى آیین نامه اى به میزان 80 ٪ در حالت اعمال راهبردهاى مدیریت خطرپذیرى، بر روى کاهش میزان احتمال وقوع خسارات براى سرمایه گذار ساختمان سنجیده شده است. یافته ها: در ساختمان موردبررسى با اعمال شرط دستیابى به درصد اطمینان هشتاد درصدى، براى تامین هدف عملکردى مورد انتظار از سازه، مطابق آیین نامه لرزه اى کشور (ایمنى جانى)، میزان خطرپذیرى سرمایه کارفرما بین 2 تا 20 درصد براى سطوح مختلف خسارات محتمل، کاهش یافته است. همچنین استفاده همزمان از دو راهبرد کاهش و انتقال خطرپذیرى هم به کاهش پنج تا بیست درصدى احتمال به خطر افتادن سرمایه در سطوح مختلف خسارات و هم به کاهش دوره زمانى توقف در فعالیت اقتصادى ساختمان مورد نظر در زمان بروز زلزله محتمل کمک نموده است. نتیجه گیرى: نتایج مطالعه نشان داده است که پیشنهاد استفاده از شاخص کمى درصد اطمینان از تامین هدف عملکردى، به تسهیل تصمیم سازى، هم براى کارفرما و هم براى بخش سیاستگذار متولى ساخت و ساز جهت استفاده از راهبردهاى مدیریت خطرپذیرى با هدف کاهش خسارت و حفظ سرمایه، در بخش ساختمان و مسکن کمک مى نماید.

کلیدواژه ها:

قابلیت اطمینان ، مدیریت خطرپذیرى لرزه اى ، مهندسى زلزله عملکردى ، خسارت ، بیمه زلزله