علی خضریان - دانشجوی دکتری دامپزشکی، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محمدابراهیم نوریان سرور - استادیار گروه علوم دامی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محمدمهدی معینی - دانشیار گروه علوم دامی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

هدف از انجام تحقیق حاضر، ارزیابی تاثیر گیاه و اسانس پونه بر فرایند تخمیر شکمبه و جمعیت پروتوزوآیی بز بود. گیاه پونه (در سطوح صفر، 25، 35، 55، 75 و 100 میلی گرم در 30 میلی لیتر) و اسانس پونه (در سطوح صفر، 1700، 3000، 6700، 8300 و 10000 میلی گرم در لیتر) و موننسین (50 میلی گرم محلول در اتانول) به مایع شکمبه اضافه شد. آزمون تولید گاز در قالب یک طرح کاملا تصادفی و با پنج تکرار در هر تیمار انجام شد. گاز تولیدی در سطوح 75 و 100 میلی گرم گیاه پونه کاهش یافت ( 0 / 001> P). سطوح 75 و 100 میلی گرم گیاه پونه و موننسین در مقایسه با شاهد، تجزیه پذیری ماده آلی کاهش داد ( 0 / 001> P). کلیه سطوح گیاه پونه غلظت ازت آمونیاکی را کاهش داد ( 0 / 001> P)، اما ضریب تفکیک پذیری و بازده تولید پروتیین میکروبی تنها در سطح 100 میلی گرم پونه و تیمار موننسین افزایش یافت ( 0 / 001> P). همزمان با کاهش مقادیر اسیدهای چرب فرار، انرژی قابل سوخت و ساز و انرژی خالص شیردهی در دو سطح 75 و 100 میلی گرم پونه نسبت به شاهد کاهش یافت ( 0 / 001> P). جمعیت کل پروتوزوآی و زیر خانواده انتودینینه در تمام سطوح گیاه پونه کاهش یافت ( 0 / 001> P). تمام سطوح اسانس پونه، گاز متان، ازت آمونیاکی و جمعیت پروتوزوآیی را کاهش و بازده تولید پروتیین میکروبی را بهبود بخشید ( 0 / 001> P). براساس نتایج حاصل، استفاده از گیاه و اسانس پونه، گاز متان، نیتروژن آمونیاکی و جمعیت پروتوزوآیی را کاهش و ضریب تفکیک پذیری و بازده تولید میکروبی را بهبود می بخشد

ازت آمونیاکی، بز، پونه، تجزیه پذیری، گاز گلخانه ای