جایگاه تواضع و آثار تربیتی آن در شعر فارسی

تواضع، از جمله موضوعات علم اخلاق اسلامی است که بسیاری از خصایل نیک آدمی از آن سرچشمه می گیرد. اینویژگی که در زبان و رفتار انسان نمود پیدا می کند در زبان فارسی با واژگانی چون فروتنی،افتادگی، خاکساری، شکستهنفسی و تعابیری از این دست یاد می شود و نقطه مقابل و متضاد آن، تکبر است که صفتی نکوهیده و در شمار رذایلاخلاقی و منشا بسیاری از رذایل می باشد.ادب فارسی، به ویژه شعر، بستری است که شاعران به اقتضای وسعت افکار و اندیشه خویش و نیز تعمق در مباحثتربیتی دین، ایمه و بزگان به فضایل و رذایل اخلاقی و آثار و تبعات هر یک پرداخته اند که یکی از مضمون های مطرح درآثار ایشان، تواضع است.نویسندگان در این مقاله، جایگاه تواضع را در اشعار شاعران مطرح کلاسیک فارسی به شیوه کتابخانه ای و سندکاویجست و جو کرده و آثار تربیتی این فضیلت را در نظر آنان بررسی کرده اند و در مواردی نیز جهت تایید بیشتر نظر آنان،به آیات، احادیث و روایات پیشوایان دین استناد جسته اند.با بررسی نویسندگان، چنین استنتاج می شود که از منظر شاعران ادب فارسی که همگی از چشمه های زلال تعالیم وتربیت اسلامی برخوردار بوده اند، تواضع ورزیدن توفیق الهی، عزت و بزرگی، سعادتمندی در دنیا و آخرت، رشد و کمالمعنوی، دانایی، جلب دوستی و محبت دیگران، همنشینی با همگان، نرم ساختن دل دشمنان، انجام فرایض الهی، تذللدر عین بزرگی، مبارزه با خودبرتربینی، آزادی و آزادگی را در پی دارد.

کلیدواژه ها:

تواضع ، شعر فارسی ، تکبر ، فضایل اخلاقی ، رذایل اخلاقی