شوخ طبعی از دیدگاه اسلام و بررسی اصول تربیتی آن

یکی از دغدغه های دین، شادکامی است و یکی از رسالت های آن آموزش مهارت های لازم در این باره به پیروان خویش است؛ لذا به شادی ها و لذت های مادی اهمیت خاص داده است. یکی از این لذت ها، لذت شوخی است که به اندازه ی خود نقش مهمی در شادکامی و نشاط انسان دارد. شوخی یا مزاح نوعی نکته سنجی در عبارات، استفاده از الفاظ به صورت غیر واقعی و خوش طبعی با دیگران در گفت و گوهای روزمره است که از دیرباز بین جوامع مختلف با نگرش های گوناگون فرهنگی و اجتماعی به چشم می خورده است. انسان باید مالک زبان خود باشد و هنگام مزاح و شوخی بعد مثبت و منفی آن را درنظر بگیرد. در اسلام، آنچه پسندیده است حفظ تعادل و اعتدال به ویژه در رفتار است تا به دور از هر گونه افراد و تفریطی، شرایط به گونه ای در آید که ضمن بهره مندی، از هر گونه ظلم و ستم جلوگیری شود. در آداب دینی برای مزاح و شوخ طبعی حد و مرزی مشخص شده است که اگر از آن حد تجاوز کند آثار نامطلوبی به بار خواهد آورد و موجب ناشادکامی می گردد. در مقاله حاضر با استناد بر تعالیم دینی، احادیث اهل بیت (علیهم السلام) و پیامبر اکرم (ص) و همچنین بر اساس اصول تربیتی و آراء و نظرات صاحبنظران پیرامون این رفتار، به بیان آثار، حد و مرز، شیوه و شرایط شوخی پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

شوخ طبعی ، اسلام ، تربیت ، آموزش و پرورش ، اعتدال