محمد ملکوتیان - دانشیار گروه بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان (نو
حمیده اکبری - دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی
محمد احمدیان - دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی

مدت مدیدی است که انتقال عوامل بیماریزا از طریق مصرف یخ مورد توجه قرار گرفته است. آلودگی یخ از طریق استفاده از آب آلوده، روش توزیع و حمل و نقل و نحوه نگهداری آن بوجود می آید. هدف از انجام این مطالعه بررسی آلودگی میکروبی انواع کلیفرم ها، در فرایند تولید یخ در کارخانجات یخ سازی شهرستان کرمان می باشد. این مطالعه ، مطالعه مقطعی - توصیفی می باشد و روش جمع آوری داده ها سرشماری بوده است نمونه برداری در نیمه اول سال 1386 انجام گرفت که در آن وضعیت باکتریهایی کلیفرمی (کل کلیفرم ها) را در 4 کارخانه یخ سازی در شهرستان بررسی شده است. نمونه های آب یخ از سه نقطه ورودی، فرایند، یخ خروجی هر کارخانه برداشت گردید. نمونه برداری در دو ماهه اول هر فصل ودر هر ماه ده بار مراجعه به کارخانجات مذکور ودر مجموع ماهیانه سی نمونه برداشت گردید. نتایج نشان داد که از 120 نمونه جمع آوری شده جمعاً 27 نمونه آلودگی کلیفرم داشته اند حداقل آلودگی در آب ورودی حدود 7/5% ، و بیشترین آلودگی مربوط به یخ خروجی و حدود 37/5% بود. نتایج آزمایشات نشان داد که کلیه کارخانجات آلودگی کلیفرم داشته اند که کمترین آلودگی مربوط به کارخانه شماره ( 1) و حدود 18/18% و بیشترین آلودگی مربوط به کارخانجات شماره 2 و 4 و حدود 25 % برای هر کدام می باشد. بررسی انجام شده نشان داد که آلودگی یخ خروجی علیرغم آلودگی کم در و رودی در خروجی آلودگی بیشتری مشاهده شده است. که این نتایج با نتایج مطالعات قبلی مبنی بر اینکه، بهره برداری ضعیف و وضعیت بهداشتی پایین و وضعف آلودگی کارکنان به اندازه تصفیه ناکافی اب می تواند در انتشار باکتریها و بیماریهایی منتقله از آب نقش داشته باشد، هم خوانی دارد. که با نتایج اندازه گیری کلر آزاد باقیمانده هم خوانی دارد. نابراین توجه به وضعیت و کیفیت آب مصرفی در تولید یخ در کارخانجات یخ سازی ضرورت دارد.

فرایند تولید یخ، کلیفرم