تاثیر نماد گرایی در معماری اسلامی بر ایجاد حس تعلق و هویت مکان

یکی از معانی مهم و موثر در ارتباط انسان و محیط حس تعلق و بالاتر از آن رسیدن به هویت مکان است. در این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم حس مکان، موضوع نمادگرایی و ضرورت آن جهت رسیدن به حس تعلق به مکان ( حس مکان ) مطرح می شود. سوال اصلی تحقیق اینست که تاثیر نمادگرایی در معماری اسلامی بر ایجاد حس تعلق و هویت مکان چگونه است و از چه طریقی صورت می گیرد در ابتدای بحث، به معنای هویت اشاره کرده و رابطه آن با مفهوم حس مکان مطرح می گردد. در ادامه با رویکرد قیاسی به بررسی نظرات اندیشمندان در مورد تصور و تداعی افراد از محیط پرداخته و به نقش آنها به عنوان یکی از مولفه های مهم مکان، در رسیدن به هویت مکان اشاره می شود و همچنین چگونگی نقش نمادها در ایجاد تصور و تداعی افراد بیان می گردد. با اذعان به ارتباط تفکیک ناپذیر معنی و صورت، در مورد چگونگی ارتقاء معانی و یا انتقال مفاهیم از اشکال و عناصر معماری اسلامی از طریق اصل وحدت در کثرت سخن گفته که یکی از مهمترین نتایج کاربرد این اصل، جلوه نمادین آن در معماری اسلامی می باشد. در این میان نگاه نمادین معماری اسلامی راهی را به سوی یافتن هویت مکان می گشاید که با روش توصیفی تحلیلی رابطه نمادگرایی و عوامل موثر در حس تعلق به مکان بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که یکی از وجوه مهم نمادگرایی در معماری اسلامی ایجاد تصویر ماندگار ذهنی جهت ایجاد حس تعلق به مکان بوده است که آن هم غالبا از طریق پرداختن به اصل وحدت در کثرت در معماری اسلامی بروز پیدا کرده است و بدین طریق هویت مکان شکل می گیرد.

کلیدواژه ها:

حس تعلق ، حس مکان ، هویت اسلامی ، نماد ، وحدت در کثرت