فرشید اسمعیلی - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات گروه باغبانی تهران ایران
سمیه گودرزی زاده - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات گروه باغبانی تهران ایران

امروزه خطرات بالقوه وجود فلزات سنگین سمی در آب و خاک و ورود آن ها به زنجیره غذایی انسان و دام برای سلامت بشر، گیاهان و حیوانات به خوبی شناخته شده است. به منظور بررسی میزان جذب فلزات سنگین کادمیوم و روی توسط گیاه هویج رقم Forto Royal آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح کاملا تصادفی طراحی گردید و سعی شده که با استفاده از زیولیت بتوان اثرات مخرب زیستی و محیطی آلودگی با این فلزات را کاهش داد. زیولیت کلینوپیتیلولیت در سه سطح صفر، 1500 و 3000 کیلوگرم در هکتار استفاده شد. برای ایجاد آلودگی کادمیوم در خاک از 3 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم خالص از منبع نیترات کادمیوم استفاده شد و بعد از اتمام دوره رشد و برداشت گیاهان، وزن خشک اندام هوایی و ریشه و همچنین میزان جذب کادمیوم، روی و نیتروژن توسط ریشه گیاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار جذب کادمیوم و روی در گیاهان تیمار شده با 3000 کیلوگرم در هکتار زیولیت مشاهده شد کاربرد 1500 کیلوگرم در هکتار زیولیت سبب افزایش وزن خشک برگ و 3000 کیلوگرم در هکتار زیولیت باعث افزایش وزن خشک ریشه گردید. با توجه به خصوصیات بی نظیر زیولیت در کشاورزی، فراوانی، قیمت کم و معادن مختلف آن در ایران و با عنایت به اهمیت مبحث آلودگی خاک و لزوم حفظ خاک در راستای تحقق کشاورزی پایدار و حفاظت محیط زیست، ضرورت استفاده بیش از پیش این کانی برای حذف آلاینده های خاکی مطرح می گردد.

روی، زیولیت، کادمیوم، هویج