فرآوری زایدات و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی یک راهبرد اساسی برای عبور از کشاورزی معیشتی به اقتصادی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: همایش علمی پژوهشی ظرفیت سازی سپاه نینوا در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در استان گلستان فرصت ها و محدودیت ها
  • کد COI اختصاصی: SCNRG01_025
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 823
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حجت اله ربانی نسب

بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

میثم ربانی نسب

دانشجوی ماشین های صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

انرژی بکار رفته در تولید کشاورزی از منابع مختلف فسیلی، خورشید و بیولوژیکی و سایر منابع تامین می شود. بدیهی است همین هزینه و انرژی در تولید محصول نهایی، در عین حال صرف تولید بقایای گیاهی، پسماندها و بطور کلی زایدات آن محصول که در فرایند پس از برداشت و یا فرآوری از آن بجا می ماند نیز شده است. بهره برداری بهینه از محصولات کشاورزی صرفا شامل افزایش تولید نمی شود بلکه شامل کاهش ضایعات، استفاده مناسب از زایدات و باقیمانده های ایجاد شده در فرایند تولید تا مصرف نیز می باشد. این در حالی است که اولا حدود 30 درصد از محصولات کشاورزی توسط آفات و بیماری های گیاهی از بین می روند و ثانیا مییزان قابل توجهی از تولیدات کشاورزی و دامی بدون هیچ گونه ارزش افزوده از دسترس خارج می شوند. زایدات کشاورزی سرشار از انواع مواد مغذی و ترکییبات شیمیایی بوده که با بکارگیری تدابیر مناسب از آنها می توان در تولید انواع مواد غذایی و صنعتی و شیمیایی و همچنین تولید انرژی بهره برداری نمود. در حال حاضر سالانه میلیون ها دلار ارز جهت واردات موادی نظیر خوراک دام و طیور، انواع پروتیین های مصرفی انسان و دام، انواع اسیدهای آمینه و آلی مثل لیزین، آلانین، سیتریک، لاکتیک و ....، انواع مواد شیمیایی مثل الکل، فورفورال، پکتین و انواع اسانس برای مصارف غذایی و بهداشتی، انواع کاغذ و خمیر از کشور خارج می شود و این روند رو به رشد است. این در حالی است که زایدات و پسماندهای کشاورزی منبع اصلی تامین مواد مذکور در سایر کشورها برای مصرف یا صادرات به ایران یا کشورهای دیگر است. طبق بررسی انجام شده میزان باقیمانده های محصولات زراعی و صنعتی در 1404 حدود 88/9 میلیون تن و پسمانده های فرآوری محصولات کشاورزی و دامی 17/7 میلیون تن و فضولات دامی بالغ بر 67/5 میلیون تن خواهد بود و در حال حاضر در خوشبینانه ترین ارزیابی ها فقط 20 درصد این زایدات عمل آوری می شود. در برآورد انجام شده ارزش زایدات کشاورزی و دامی در سال 1384 در حدود 20-15 هزار میلیارد ریال بوده است که در صورت فرآوری می توانست به 50 تا 200 هزار میلیارد ریال برسد. در سال 1404 در صورت فرآوری باقیمانده ها و زایدات بالغ بر 100 تا 400 هزار میلیارد ریال افزایش بهره وری در بخش کشاورزی و دامی خواهیم داشت. هدف از ارایه این مقاله معرفی پتانسیل های نهفته در ضایعات و زایدات بخش کشاورزی است. این مقاله بر اساس جمع آوری و دسته بندی یافته های تحقیقاتی دیگران و ارتباط آنها با آمارها و برنامه های موجود تدوین شده است. می توان با تمرکز بر باقیمانده های گیاهی و دامی ضمن ارتقای ارزش افزوده موجب افزاییش اشتغال و شکوفایی بیشتر بخش کشاورزی و صنایع وابسته شد.

کلیدواژه ها

ارزش افزوده، پسماند، زایدات بخش کشاورزی، ضایعات کشاورزی، فرآوری

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.