ابراهیم کنعانی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد

داستان سیاوش، از جمله داستان های شاهنامه است که نقش محوری و شاخص در میان دیگر داستان ها دارد. در این داستان، قلمروهای مختلف گفتمانی و ساختاری در برابر یکدیگر صف آرایی و مقابله میکنند و هر کدام از قلمروها برای دفاع از جبهه خود به رجزخوانی می پردازند. در داستان مورد بحث، دو قلمرو خودی و غیر خودی پیوسته با اتخاذ موضع گیری های جدید، در نوع مناسبات خود با جبهه مقابل، تجدید نظر میکنند. در این عرصه، مناسبات قدرت پیوسته جابه جا می شود و توازن قدرت به نفع یکی از قلمروها در هم می شکند. پرسشی که اینجا طرح می شود این است که چگونه و بر اساس چه راهکارهایی، فضای ساختاری و مفهومی داستان، زمینه بر هم خوردن تعادل و جابه جایی مناسبات قدرت را فراهم می کند. اساسبر این، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که قلمروهای ساختاری و مفهومی داستان، با اتخاذ چه راهبرهایی و مبتنی بر چه شگردهایی در مقابل هم صف آرایی می کنند و این وضعیت، چگونه تواندمی مناسبات قدرت را بر هم بزند. درواقع، هدف اصلی پژوهش پیش رو، تبیین شرایط شکل گیری و تقابل قلمروها و چگونگی موضع گیری قلمرو خودی در مقابل قلمرو غیر خودی است. با این پژوهش، میتوان از چگونگی آرایش قلمروها در مقابل یکدیگر و نوع مناسبات قدرت در ساختارهای سنتی، اسطورهای و حماسی بر مبنای داستان سیاوش آگاه شد.

سیاوش، اسطوره، تقابل، قلمرو، قدرت