حمیدرضا متین فر - استاد یار دانشگاه لرستان
عباس ملکی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه لرستان

به منظور بررسی تغییرات مکانی وزمانی عناصر سنگین در خاکها و گیاهان زراعی تحقیقی درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تیمار مکانی در اراضی حاشیه رود خانه خرم آباد و با سه تکرار زمانی در ماههای اردیبهشت ، مرداد و آبان ماه انجام گرفت. ودر هرتکرار از هر یک از مکانها از فواصل ٥٠ الی ١٠٠ متری و از عمق ٠ تا ٣٠ سا نتیمتری تعداد ٥ نمونه تهیه ، سپس نمونهها با هم مخلوط و درانتها یک نمونه ٢ کیلوگرمی تهیه و به آزمایشگاه منتقل گردید . سپس به روش انحلال در اسید نیتریک غلیظ از نمونههای خاک و دانههای برنج عصاره تهیه گردید و مقدار عناصر سرب ، نیکل و کادمیم نمونه ها اندازه گیری شدند.نتایج آزمون تجزیه واریانس دو طرفه نشان می دهند تغییرات مکانی نیکل ،کادمیم و سرب در سطح یک درصد معنی دار می باشد. برای هر سه عنصر نیکل سرب وکادمیم تغییرات زمانی معنی دار نمی باشد وبه عبارتی در پریود زمانی مورد مطالعه تغییرات قابل توجهی در میزان این عناصر در خاکهای مورد مطالعه مشاهده نشد. مقدار کادمیم در شالیزارها بطور متوسط 0/182 میکرو گرم در گرم خاک است که معادل ٦٦٣ گرم در هکتار میباشدو در مقایسه با استانداردهای آلمان و سوئیس که به ترتیب ٣٣ و٧٥ گرم کادمیم درهکتار حد مجاز آنرا توصیه نمودهاند بسیار بالا میباشد. همچنین مقادیر کادمیم در دانه های برنج بطور متوسط 0/115 میکروگرم بر گرم ماده خشک میباشد با توجه به این که مقدار زیان آور کادمیم در گیاه برای انسان 0/1 میکروگرم بر گرم گزارش شده در حال حاضرمتوسط موجود در بافتهای برنج بالاتر از حد مجاز بوده و مصرف آن برای انسان زیان آور می باشد..

فلزات سنگین ، آب و فاضلاب ، خاک ، برنج