اثر فرسودگی بر پارامترهای جوانه زنی بذور شنبلیله (Trigonella foenum-greacum L.) حاصل از مزارع کشت مخلوط با مرزه (Satureja hortensis L.)

با فرسودگی بذر، قدرت بذر اولین جزء از کیفیت بذر است که کاهش مییابد. با توجه به اهمیت کشت مخلوط در استفاده بهینه از منابع و افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی، در این پژوهش پاسخ جوانه-زنی بذرهای شنبلیله برداشت شده از مزرعه تیمار شده با الگوهای مختلف کشت مخلوط، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل 2 فاکتور فرسودگی در 3 سطح 0)، 24 و 72 ساعت) و الگوهای کشت در 6 سطح (الگوهای کشت ردیفی 1+1، 1+2، 2+2، 1+3، 3+1 (مرزه+ شنبلیله) و کشت خالص شنبلیله) بود. زوال بذور با استفاده از روش پیری تسریع شده و در دمای 45 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی بالاتر از 25 درصد انجام شد. اثر متقابل بین الگوهای مختلف کشت و فرسودگی بر شاخصهای جوانه زنی در سطح احتمال یک درصد (P≥0/01) معنیدار بود. بیشترین مقدار درصد و سرعت جوانه زنی از بذور حاصل از الگوی کشت یک ردیف مرزه+ یک ردیف شنبلیله در حالت شاهد حاصل شد که با 24 ساعت فرسودگی اختلاف معنی داری نداشت. طول ساقچه بذور حاصل از مزرعه با الگوی کشت یک ردیف مرزه+یک ردیف شنبلیله (9/207 cm) بیشترین مقدار را داشت در حالی که بین طول ساقچه بذور حاصل از همین الگوی کشت در حالت 24 ساعت فرسودگی و 72 ساعت اختلاف معنی داری مشاهده نشد. کمترین طول ریشچه از بذور حاصل از کشت خالص شنبلیله و 72 ساعت فرسودگی بدست آمد. بیشترین مقدار وزن تر و خشک گیاهچه از بذور حاصل از مزرعه با الگوی کشت مخلوط یک ردیف مرزه+یک ردیف شنبلیله در حالت شاهد و بدون فرسودگی حاصل شد و با اعمال 24 و 72 ساعت شاخصهای وزن تر و خشک گیاهچه کاهش یافت. الگوی کشت یک ردیف مرزه+ یک ردیف شنبلیله بیشترین مقدار شاخصهای جوانه-زنی را مخصوصا در 24 ساعت فرسودگی به خود اختصاص داد.

کلیدواژه ها:

الگوهای کشت مخلوط ، پیری تسریع شده ، درصد جوانه زنی ، شنبلیله