معصومه صابر
سیده طوبی شفیقی - استادیار، گروه زیست شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چوچاق از سبزیجات محلی ارزشمند با خواص دارویی است که در مناطق شمالی ایران یافت می شود. در سال های اخیر، مطالعه بر روی گیاهان دارویی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی عصاره های آبی و الکلی چوچاق بومی گیلان بوده است. این مطالعه، بر روی 5 سویه استاندارد اشریشیاکلی، استافیلوکوکوس اوریوس، سودوموناس آیروژینوزا، کاندیدا آلبیکنس و آسپرژیلوس برازیلنسیس انجام شد. عصاره های آبی و الکلی گیاه چوچاق به روش خیساندن (ماسراسیون) تهیه شد. از آزمون انتشار از دیسک، میکرودایلوشن و انتشار از چاهک برای ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره ها استفاده و سپس با آنتی بیوتیک های استاندارد مقایسه شد. نتایج نشان داد که در روش انتشار از دیسک، اشریشیاکلی نسبت به غلظت های مختلف عصاره های چوچاق مقاوم و استافیلوکوکوس اوریوس حساس بود و سودوموناس آیروژینوزا نسبت به غلظت های مختلف عصاره الکلی مقاوم بود. حداقل غلظت ممانعت کننده عصاره آبی و الکلی چوچاق بر باکتری های اشریشیاکلی و استافیلوکوکوس اوریوس و سودوموناس آیروژینوزا و قارچهای کاندیدا آلبیکنس و آسپرژیلوس برازیلنسیس به ترتیب 125و 31/25، 0/48 و 1/95، 0/97 و 7/81، 250 و 7/81 ، 0/97 و 0/97 میلی گرم بر میلی لیتر بود. اشریشیاکلی و استافیلوکوکوس اوریوس نسبت به آنتی بیوتیک های مختلف حساس بودند ولی سودوموناس آیروژینوزا نسبت به ایمی پنم و سیپروفلوکساسین مقاوم و نسبت به جنتامایسین نیمه حساس بود. همچنین اثر ضد میکروبی عصاره آبی چوچاق روی باکتری های مورد مطالعه بیشتر از عصاره الکلی بود و استافیلوکوکوس اوریوس نسبت به سایر باکتری ها حساسیت بیشتری را به عصاره ها نشان داد. آسپرژیلوس برازیلنسیس در مقایسه با کاندیدا آلبیکنس نسبت به عصاره ها حساس تر بود. چوچاق دارای اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی است و بنابراین می توان از آن در صنعت داروسازی و تهیه داروهای گیاهی استفاده نمود.

چوچاق، اثر ضد باکتریایی، اثر ضد قارچی، عصاره آبی، عصاره الکلی