بابک گلزاده - گروه شیمی، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران

ویژگی های الکتروفیلی و نوکلیوفیلی یک گونه، با وضعیت اوربیتال های مرزی و نحوه اشغال آنها توسط الکترون ها گره خورده است به طوری که وجود الکترون در اوربیتال های مرزی ( عمدتا HOMO) متضمن وجود ویژگی نوکلیوفیلی و خالی بودن آن (عمدتا LUMO) نشان دهنده وجود ویژگی الکتروفیلی است. این مسیله که از میان این دو ویژگی، کدامیک خود را بیشتر نشان می دهد همواره یکی از سوالهای مهم در بررسی این گونه ها می باشد. در این مطالعه، به بررسی این مسیله در برخی گونه های دوظرفیتی هتروسیکلی بوردار (Boron Heterocyclic Divalents; BHEs) پرداخته ایم. این گونه ها که از جایگزینی دو اتم نیتروژن موجود در گونه های دوظرفیتی هتروسیکلی نیتروژن دار آردوینگو (Arduengo N- Heterocyclic Divalents; NHEs) با اتم های بور (که کمبود الکترون دارند)، به صورت نظری پیشنهاد شده اند در برخی از موارد، پایداری بیشتری هم نسبت به همتاهای NHE خود دارند. این مطالعه که در سطح نظری B3LYP/TZ2P و توسط محاسبات کامپیوتری و با استفاده از نرم افزار ADF انجام شده است نشان می دهد که کلیه گونه های یکتایی با یک جفت الکترون اشغال شده دارای ویژگی نوکلیوفیلی و از بابت اوربیتال Pπ خالی دارای ویژگی الکتروفیلی هستند. اما ویژگی الکتروفیلی در این گونه ها غالب است. از طرف دیگر، در گونه های سهتایی، هر یک از اوربیتال های (فرمول در متن اصلی مقاله) حاوی یک الکترون بوده و ویژگی الکتروفیلی یا نوکلیوفیلی مشخصی ندارند.

گونه های دوظرفیتی، بور، الکتروفیل، نوکلیوفیل، اسید و باز لوییس