علی بیگی - دانشجوی کارشناسی علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند
علی شهیدی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

خشکی و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی کشور ایران که واقعیت گریزناپذیر آن است هر گونه تولید مواد غذایی و کشاورزی پایدار را منوط به استفاده صحیح و منطقی از منابع آب محدود کشور نموده است. توسعه کشاورزی و تولید پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک همچون استان خراسان جنوبی با بیلان آبی منفی 170 میلیون متر مکعب به افزایش کارایی مصرف آب بستگی دارد. این پژوهش با هدف تعیین میزان آب صرفه جویی، میزان افزایش محصول و کارایی مصرف آب برای گیاه خیار سبز در حالت شرایط مزرعه و گلخانه ای است. 87 درصد از محصولات گلخانه ای استان متعلق به خیار، گیاه علفی و یکساله بوده که حدود 8874 تن می باشد. نتایج نشان داد آب مورد استفاده در تولید خیار سبز گلخانه ای برابر با 110495.916 متر مکعب و نیز برای تولید خیار سبز مزرعه ای برابر با 254596.7826 متر مکعب بوده و در تولید خیار سبز به روش گلخانه ای نسبت به روش مزرعه ای میزان 144100.8666 متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی شده است. شاخص کارایی مصرف آب برای خیار گلخانه ای 80.31 کیلوگرم بر متر مکعب و برای خیار مزرعه ای 2.87 کیلوگرم بر متر مکعب به دست آمد که نشان دهنده حدود 3.2 برابر کاهش مصرف آب و افزایش 28 برابری شاخص کارایی مصرف آب در تولید این محصول به روش گلخانه ای بوده که پیشنهاد می شود با کشت محصولات گلخانه ای علاوه بر کاهش مصرف آب به بالاترین مقدار شاخص کارایی مصرف آب دست پیدا کنیم.

افزایش کارایی مصرف آب، خیار، کشاورزی، کشت گلخانه ای