فرهاد خورسندی - استادیار گروه خاکشناسی، واحد داراب، دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، استان فارس، ایران

با توجه به خشکسالی های اخیر و گستردگی شوری خاک و آب در کشور، استفاده از مالچ های سنگی در کشاورزی می تواند به عنوان راهکاری کارآمد مورد بهره برداری کشاورزان ایران قرار بگیرد. لذا، هدف از این مقاله تشریح جزییات سیستم کشاورزی دیم با مالچ پوکه معدنی جزایر قناری، به عنوان الگویی موفق از کشاورزی پایدار در مناطق خشک و شور جهت توسعه و ترویج در کشور می باشد. مالچ پوکه معدنی با موفقیت چشمگیر در جزایر قناری (اسپانیا)، برای قرن ها مورد استفاده قرار گرفته و جزو لاینفک فعالیت های کشاورزی در این منطقه است. از مزایای مهم این نوع مالچ، هدایت هیدرولیکی بالا، سبکی وزن نسبت به مواد سنگی دیگر، عدم جذب آب در خود، افزایش نفوذ آب باران به خاک، کاهش تبخیر، کاهش فرسایش و کمک به مدیریت شوری و میزان سدیم خاک می باشد. آماده سازی مزارع و باغات سیستم دیمکاری با مالچ پوکه معدنی در چهار مرحله، و با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه صورت می گیرد. این مراحل، به ترتیب، عبارتند از تراس بندی زمین، کرتبندی و دیوارکشی، مالچ گذاری و کاشت نهال ها یا کشت محصول با فواصل مناسب. هر یک از این مراحل با هدف نهایی حداکثر بهره برداری بهینه از منابع آب موجود برای فراهم کردن رطوبت مورد نیاز محصول طراحی شده است. تجارب موفق کشاورزان دیمکار این جزایر خشک و مبتلا به شوری، در مناطق خشک و مبتلا به شوری ایران نیز، به ویژه در باغات و پارک ها و فضای سبز، قابل بررسی، اجرا و ترویج هستند.

تبخیر، پوکه معدنی، خاکپوش، رطوبت خاک، سنگریزه، شوری خاک