سمیرا عظیمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی، دانشگاه صنعتی شاهرود
گیتی فرقانی تهرانی - استادیار دانشکده ی علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود
یوسف اختری - مدیریت اداره ی آب منطقهای شهرستان تربت جام،

آب زیرزمینی، یکی از منابع مهم تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت در دشت فریمان-تربت جام است. در این مطالعه به منظور بررسی وضعیت کیفی آب زیرزمینی، تعداد 26 نمونه آب، از چاه های منطقه برداشت و غلظت یون های اصلی و میزان جامدات حل شده ی کل، توسط روش های استاندارد اندازه گیری شد. سپس با محاسبه ی پارامترها و نمودارهای کیفی، وضعیت آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نمودار ویلکاکس 5/11 درصد از نمونه های آب در طبقه ی کمی شور- مناسب برای کشاورزی، 8/23 درصد از نمونه ها در طبقه ی شور- مناسب برای کشاورزی، 8/23 درصد از نمونه ها در رده ی شوری متوسط- مناسب برای آبیاری محصولات با تحمل شوری متوسط، 8/30 درصد از نمونه ها در طبقه ی شوری بالا- مناسب برای آبیاری محصولات با تحمل شوری متوسط تا بالا و 5/11 درصد از نمونه ها در طبقه ی شوری بسیار بالا- مناسب برای آبیاری محصولات با تحمل شوری بالا قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده زمین شناسی منطقه مهم ترین پارامترهای موثر در تغییرات کیفی آب زیرزمینی می باشند. محاسبه شاخص کیفی آب برای نمونه های مورد مطالعه نشان می دهد که 8/30 درصد از نمونه ها در رده ی خوب، 9/53 درصد از نمونه ها در رده ی ضعیف و 2/15 درصد از نمونه ها در رده ی خیلی ضعیف برای مصارف شرب قرار می گیرند. محاسبه ی ضریب لانژلیه برای نمونه های مورد مطالعه نشان می دهد که 8/53 درصد از نمونه ها دارای خاصیت رسوب گذار و 2/46 درصد از نمونه ها دارای خاصیت خورنده بوده و در وضعیت مطلوب قرار ندارند.

دشت فریمان-تربت جام، طبقه بندی کیفی، آب زیرزمینی