بررسی حقوق شهروندان در پیاده راه ها

یکی از مهمترین جنبه های حضور در فضاهای شهری که سبب سرزندگی و افزایش نقش اجتماعی می شود، حرکت پیاده است. امروزه در بسیاری از فضاهای شهری حرکت این گروه از شهروندان که جمعیت بزرگی را نیز به خود اختصاصی می دهند، تحت تاثیر عواملی گوناگون، دچار اختلال شده است. عدم رضایتمندی عابران از فضاهای شهری به نوعی با تضییع حقوق آنها در ارتباط است. حقوق شهروندی، ازجمله مسایلی است که در اسلام بسیار به آن توجه شده است. حرکت پیاده طبیعی ترین، قدیمی ترین و ضروری ترین شکل جابجایی انسان در محیط است و پیاده روی هنوز یکی از مهمترین عواملی است که برای مشاهده مکان ها، فعالیت ها، احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش ها و جاذبه های نهفته در محیط است. پیاده روی و حضور طولانی تر مردم در فضاهای شهری علاوه بر پویایی فضا، به کشف ارزش ها و جاذبه های نهفته در محیط و افزایش ادراک انسان می انجامد و احساسی از اطمینان، هویت، تداوم تاریخی و فرهنگی و حیات اجتماعی را برای ساکنین شهر به همراه می آورد. مبدا اجتماعی مسیرهای پیاده، به عنوان بهترین بستر حیات شهری مطرح است. متناسب با میزان مطلوبیت محور پیاده از حیث ایمنی و کاربری موجود در آنها، این محورها می توانند محیطی باشند که شهر در آنها به نمایش در می آید. در واقع مسیرهای پیاده حضور طولانی تر مردم را در محیط شهری فراهم می کند. در فضای مسیر پیاده امکان ملاقات، گفتمان و تبادل افکار و نظریه ها با انواع سلیقه ها از هرطبقه به گونه ای مطمین فراهم می شود. استقرار فعالیتهای انسان محور، رفت و آمد پیاده و تعامل چهره به چهره، متضمن بروز حیات مدنی در شهر است. شهرها در گذشته از قابلیت پیاده مداری بالایی برخوردار بودند و پیاده روی به عنوان اصلی ترین الگوی جابجایی در داخل کانون های زیستی بشمار می رفته است. اما با رشد شهرنشینی و ماشینی شدن شهرها، مقیاس جدیدی از دسترسی و شیوه جابجایی را در برنامه ریزی شهری مطرح نمود که با تعاریف سنتی آن متفاوت بود، توجه به پیاده روی و عابر پیاده کمرنگ تر شده و در حاشیه قرار گرفت، بطوری که دیگر در شهرهای ایران هیچ شهری را نمیتوان مبتنی بر حرکت پیاده و پیاده مدار تعریف کرد. به عقیده جین جیکو یز بخش عمده ای از مفهوم محتوای زندگی خیابان در پیاده روهای آن نهفته است؛ از نگاه او، این پیاده روهای شلوغ و پر جنب و جوش هستند که با فراهم آوردن عرصه روابط متقابل اجتماعی، به مرکز شهر معنا میبخشند، بدین ترتیب پژوهش حاضر در جهت احیای مقوله امکان افزایش قابلیت پیاده مداری در شهر با تاکید بر مولفه های کالبدی از جمله مبلمان، المان و نشانه های شهری در جهت افزایش هویت و قابل تشخیص بودن فضا از یکدیگر توسط مخاطب و نیز خوانایی محیط برای عابرین پیاده پیش میرود.

کلیدواژه ها:

فضای شهری ، حقوق شهروندی ، محور پیاده ، پیاده مداری ، روابط متقابل اجتماعی