ریحانه نیک روش - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
نیلوفر نیکقدم - دکتری تخصصی معماری، استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

فضاهای آموزشی با دارا بودن سهم زیادی از ساعات روزانه دانش آموزان، نقش مهمی را درجهت پرورش استعدادها و پیشرفت تحصیلی کودکان ایفا می نمایند. در این میان مناطقی با اقلیم سرد و خشک در ایران یکی از سخت ترین اقلیم ها می باشد که توجه به مولفه های اقلیمی برای طراحی فضاهای آموزشی به خصوص کلاس های درس در این منطقه می تواند باعث آسایش حرارتی دانش آموزان و در نتیجه بهبود عملکرد آموزشی آن ها گردد. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به الگوی طراحی فضاهای آموزشی همساز با اقلیم سرد و خشک، با روش مروری نظام مند و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی به استخراج و ارایه چارچوب نظری پرداخته و در گام بعدی با روش تیوری سازی داده بنیاد، مدارس نمونه را مورد تحلیل و تطابق ویژگی های اقلیمی قرار داده است. بر این اساس مطالعات اقلیمی شهر تبریز با استفاده از نرم افزار کلایمت کانسالتنت و با توجه به استاندارد اشری 55 در ساعات فعالیت مدارس (8 صبح تا 6 بعدازظهر) انجام شد تا اهداف اقلیمی در این منطقه شناسایی گردد و هم راستا با این اهداف، راهکار و الگوی اقلیم معرفی شود. در ادامه نمونه ها به صورت هدفمند از میان مدارس معتبر همساز با اقلیم سرد انتخاب گردید و الگوهای چیدمان فضایی کلاس ها، فضاهای ارتباطی و منافذ در سه مقیاس کلان، میانه و خرد استخراج و الگوی بهینه معرفی شد که با توجه به همسازی با اقلیم سرد می تواند به عنوان مبنای طراحی مدارس همساز با اقلیم (به طور اخص در شهر تبریز) قرار گیرد. نتایج پژوهش حاضر نشانگر آن است که الگوی قرارگیری کلاس ها در بنایی با فرم فشرده و کشیده شرقی- غربی، در یک جداره و جبهه جنوبی که منتهی به راهروی محصور در سمت شمالی می گردد، از جمله الگوهای مناسب برای طراحی فضاهای آموزشی در شهر تبریز می باشد.

فضاهای آموزشی، همساز با اقلیم، تبریز، سرد و خشک