مینوچهر مرزبان - مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فومن و شفت
مهدی رییس سمیعی - استادیار، دانشگاه گیلان

همیشه چگونگی آفرینش ایده در فرایند طراحی معماری توسط نظریه پردازان مورد بحث بوده است. در این میان عنصری که بیش از همه در آفرینش ایده نقش آفرینی می کند خلاقیت می باشد که خود از اسرار هستی به شمار می آید و به نظر می رسد پی بردن به ماهیت آن امری غیرممکن تلقی می گردد. با توجه به ماهیت اسرارآمیز خلاقیت و اهمیت آن نزد هنرمندان و معماران، روشهای بسیاری جهت پرورش آن بیان شده است تا با توسل به آنها بتوان این پتانسیل بالقوه را رشد داد. هدف این مقاله یافتن عوامل موثر بر افزایش خلاقیت در فرایند طراحی معماری از دیدگاه تداعی گرایان می باشد که در راستای دستیابی به این هدف، در ابتدا مراحل خلاقیت از دیدگاه والاس و فرایند طراحی معماری به اضافه فعالیتهای صورت گرفته در هر مرحله از دیدگاه لاوسون مورد بررسی قرار گرفته است. سپس دیدگاه تداعی گرایان درباره خلق ایده مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به نظریات تداعی گرایان، در فرایند خلاقیت، تصاویری که از تجربیات حسی ادراک شده و در حافظه نقش بسته اند توسط فرایند تداعی فراخوانده می شوند و ذهن با افزودن، تغییر و ترکیب آنها تصویر بدیعی خلق می نماید که همان ایده نامیده می شود. نتیجه ای که با بررسی تطبیقی دیدگاه تداعی گرایان و دیدگاه لاوسون، حاصل آمد حاکی بر این است که افزایش تجربیات، پرورش قدرت تداعی تصاویر و مهارت در ترکیب آنها سه عاملی هستندکه منجربه افزایش خلاقیت در فرایند طراحی معماری می شوند. تحقیق حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مطالعه کتب، اسناد و مدارک موجود صورت گرفته است.

تداعی، تجربه، تصویر، خلاقیت، فرایند طراحی معماری