محمد مهدی ایزدپناه - پزشک عمومی، رییس مرکز بهداشت ثامن، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
مریم کاظمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، مرکز بهداشت ثامن ،دانشگاه علوم پزشکی مشهد

سیاهدانه در طب اسلامی داروی مهمی بوده و در روایات متعدد ایمه اطهار بسیاری از بیماریها را با این گیاه درمان نموده اند این مطالعه با هدف بررسی روایات و شواهد علمی در مورد سیاه دانه در طب اسلامی و نوین و بوسیله جستجو در پایگاه الکترونیکی داده ها، مجلات و کتابشناسی و آیات و روایات موجود صورت گرفته است. در بررسی احادیث اسلامی، از امام رضا (ع) روایت است: حبه سودا (سیاه دانه) مبارک است، از بدن درد پنهان را بیرون می کند همچنین در روایات آمده، ابی جعفر (ع) جهت درمان تب نوبه غالب فرمودند از عسل و شونیز (سیاه دانه) سه لقمه بر می داری که آن تب را از بین می برد. امام صادق (ع) جهت درمان درد و صدای شکم فرمود : از حبه سودا چه مانع شده است که در آن شفا هست از هر مرض مگر سام: مفصل گوید به امام شکایت کردم از سختی بول، فرمودند در آخر شب شونیز (سیاه دانه) بخور و نیز ایشان فرمودند در شونیز از هر درد شفاست، من آن را می خورم برای تب، سردرد، درد چشم، شکم درد، و بر آنچه بر من عارض شود از دردها، خدا به سبب آن مرا شفا می دهد. طبق تحقیقات انجام شده و بررسی شواهد علمی نیز تاثیر سیاه دانه در درمان بیماری ها نظیر فشار خون، تنگی نفس، دیابت، زخم معده بیماریهای کلیوی و .. مشخص شده است. نتیجه گیری : تحقیقات انجام شده اکثرا بر روی نمونه های آزمایشگاهی بوده و راهی طولانی تا مشخص شدن آثار این دارو در جمعیت انسانی وجود دارد لذا نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در این زمینه احساس می شود همچنین با توجه به تاکید ایمه بر اهمیت و مصرف این داروی گیاهی و اعتقاد مسلمانان بر مخزن اسرار الهی بودن ایمه، نویسنده پیشنهاد می کند در حال حاضر نیز جهت درمان بیماریها و بخصوص در درمان سرطان، با توجه به خواص آنتی اکسیدانی و افزایش دهنده سیستم ایمنی، از آن استفاده گردد، تا زمانیکه فواید و اسرار دیگر این داروی ارزشمند از نظر علمی اثبات گردد.

سیاه دانه، احادیث ، درمان بیماریها