کاملیا علوی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، یزد
سحر امیدوار - دانشجو کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اردکان

رشد بی رویه شهر تهران در چند دهه اخیر و فقدان یک برنامه ریزی مدون برای توسعه و طراحی خیابان ها و مساکن سبب ایجاد آلودگی های شدید و به خصوص در زمان وقوع اینورژن های شدید شده است. از عواقب افزایش آلودگی هوا در درجه اول بروز بیماری های قلبی و ریوی و همچنین افزایش مرگ ومیر در شهرها نیست. وارونگی یا اینورژن یکی از شرایط حاد در محیط زیست شهری می باشد که با ایجاد شرایط پایدار در لایه زیرین جو به صورت یک مانع از حرکت عمودی هوازن آلاینده ها جلوگیری می کند. بعلاوه تعدادی از شدیدترین آلودگی های هوا در اثر وارونگی خواه صورت می گیرد. در شرایطی که وارونگی رخ دهد باعث نزول بیشتر آلودگی ها به لایه های پایین تر تروپوسفر می شود. نتایج نشان داد که اسقرار زبانه های کم فشار گنگ در سطح زمین و پرفشار آزرو دلایل وارونگی در تراز میانی و بالای جو ، سبب پایداری و افزایش دما و در پی آن حبس شدن آلاینده ها در سطح زمین و کاهش کیفیت هوا در تهران می شود که در نهایت افزایش دو برابری و مرگ ومیر بیماران تنفسی را در پی داشته است. وضعیت آلودگی هوای تهران هر روز بدتر از دیروز 10٬000 برتر از سال قبل می گردد. نتایج بررسی شاخص کیفیت هوا طی سه سال اخیر نشان می دهد تهرانی ها در سال 59 آلوده طنین دی ماه بازه سه ساله اخیر را تجربه کردند به نحوی که تعداد روزهای ناسالم برای عموم جامعه نسبت به سال گذشته دو برابر شده بود. در سال 59 هم 59 روز هوا ناسالم بود اما تعداد روزهایی که وضعیت هوا در شرایط اضطرار قرار گرفت و روز بوده است. در سال 59 مجموع پیام آلوده 29 روز نخست دی ماه، 59 روز بوده است که تنها یک روز کیفیت هوا در شرایط اضطرار قرار گرفت و از 591 واحد فراتر رفت.

وارینگی دما، آلودگی هوا، تهران، اتمسفر