نسیم دلیرساداتی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری،
اسماء میرخطیب - کارشناسی ارشد مهندسی معماری،

با ورود خودرو به شهرهای امروز و رخنه ی بی چون و چرای آن به کل بافت شهر و کاهش فضاهای پیاده محور و کیفیت نامطلوب فضاهای موجود از این جنس، به تدریج نقش پیاده راه ها در تمامی مقیاس های فضای شهری رو به افول نهاد و به دنبال آن، پیاده مداری که در فضای شهری قدیم، عامل پیوند انسان و محیط بود، گاهی بسیار تضعیف و گاهی کاملا نادیده گرفته شد. به دنبال این گسست انسان با محیط در شهرهای امروز، آنچه ره آورد این تعامل بود نیز رو به کاستی و عدم نهاد؛ که از مهمترین و برجسته ترین ره آوردهای تعامل و پیوند انسان با محیط در فضاهای پیاده مدار، ایجاد حس تعلق می باشد، آنچه که نبود آن، مخصوصا اثرات سوء اجتماعی و فرهنگی را نیز در شهرهای امروز به همراه داشته است. در جهت نیل به این هدف نیاز است با درک و شناخت چگونگی تاثیرگذاری مولفه های محیطی پیاده مداری بر ایجاد و ارتقای حستعلق در فضای شهری، در مرحله اول با تقویت عوامل محیطی پیاده مداری و در مرحله دوم با ارتقای مولفه های موثر بر حس تعلق، احساس همبستگی و تعلق میان انسان با محیط پیرامونش رشد یابد تا علاوه بر بهره مندی از آثار مثبت آن، از مشکلات ناشی از آثار سوء عدم حستعلق نیز کاسته شود. لذا پژوهش حاضر به صورت تحلیلی – توصیفی است و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی به بازشناسی مولفه های محیطی پیاده مداری در راستای افزایش حس تعلق می پردازد و از طریق مطالعات تطبیقی، مفاهیم هر یک را بازخوانی می کند. برای نیل به این هدف ارگ قدیم واقع در منطقه 13 شهرداری مشهد، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، حاکی از آن است که مولفه های محیطی پیاده مداری از جمله عرض پیاده رو، دسترسی به کاربری های مطلوب، سر و صدا و کیفیت هوا، پارکینگ مناسب، جذابیت بصری و هویت اجتماعی، تسهیل عبور از عرض خیابان، فصول پیاده معقول، مقیاس، امنیت، اقلیم، دسترسی مناسب معلولان و ناتوانان جسمی باعث افزایش حستعلق شهروندان به فضاهای پیاده می گردد.

حس تعلق، مولفه های محیطی، پیاده مداری، ارگ قدیم مشهد