سینا جنگجو - دانشجو کارشناسی مهندسی شهرسازی دانشگاه شیراز
علی رضا صادقی - استادیار بخش شهرسازی دانشگاه شیراز
مهسا شعله - استادیار بخش شهرسازی دانشگاه شیراز

شهر ایرانی اسلامی، نمایش کالبدی ساز و کاری اجتماعی در پهنه سرزمینی ایران است که در آن فرم ها، عناصر و قوانین حاکم بر تعامل انسان با محیط بر اساس جهان بینی اسلامی شکل گرفته و قوام یافته است. مجموعه ای مرکب از یک ستون فقرات و شبکه ای به هم پیوسته از بناها و فعالیت ها و کاربری ها و عناصر مختلف و متنوع شهری که شهر را در کلیت آن انسجام می بخشد و شالوده سازمان کالبدی شهر را به وجود می آورد. در شهرهای ایرانی اسلامی کهن، عنصر بازار و فضاهای وابسته به آن علاوه بر تاثیرگذاری بر استخوان بندی شهر و شکل گیری محلات، به عنوان یلی از مظاهر مهم معماری ارزشمند و فضای عمومی شهری هویتمند مطرح بوده است. از اینرو پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و شیوه های تحقیق مرور متون، منابع و اسناد تصویری به بررسی و تحلیل استخوان بندی شهرهای ایرانی اسلامی معاصر با تاکید بر نقش عنصر بازار بپردازد تا از این طریق زمینه لازم برای آشلار شدن نقش بازارهای سرپوشیده به عنوان یلی از مهمترین فضاهای شهری عملکردی و هویت ساز در کالبد شهرهای ایرانی اسلامی فراهم آید. به این منظور شهر شیراز به عنوان مورد پژوهی این تحقیق انتخاب شده و چگونگی روند تحول استخوان بندی با تاکید بر نقش عنصر بازار در این شهر ایرانی اسلامی کهن در دوره معاصر از دوره پهلوی (شروع دوران مدرن در ایران) تا به امروز تحلیل شده است. همچنین در این تحقیق و به منظور پیشبرد پژوهش، ویژگی های ساخت کالبدی شهر ایرانی اسلامی، عناصر کالبدی-عملکردی و استخوان بندی شهرهای ایرانی اسلامی، نقش عنصر بازار در بافت تاریخی شهر ایرانی اسلامی و سیر تحول بازارهای شهری در دوران معاصر ایران بررسی شده است

شهر ایرانی اسلامی معاصر، استخوان بندی اصلی، بازار، شهر شیراز