زینب اسمعیل زاده سوخته سرایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زیستشناسی بیوسیستماتیک جانوری، دانشگاه گلستان، گرگان
حاجی قلی کمی - استادیار گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان
علی اکبر باقریان یزدی - استادیار گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان

سمندر تاجدار جنوبی Triturus karelinii از خانواده Salamandridae و از زیرخانواده Pleurodelinae بوده و در استانهای مازندران، گلستان، گیان و بخشهایی از اردبیل، آذربایجان شرقی وغربی پراکنش دارد. سطح پشتیاین سمندر قهوهای تیره، دارای تاج پشتی در نمونه های نر، دم از طرفین فشرده و در سطح شکمی و زیر سر دارای خالهای سیاه رنگ میباشد. در این تحقیق 50 نمونه ) 18 ماده، 13 نر و 19 لارو( از استان مازندران و متعلق به موزه جانورشناسی دانشگاه گلستان از نظر صفات مورفولوژیک و 25 صفت مورفومتریک با کولیس دیجیتال با دقت ) 01 / 0 میلیمتر( مورد مطالعه قرار گرفت. جنسیت نمونه ها با وجود تاج پشتی و نوار نقرهای-سفید رنگ درطرفین دم در نرها و عدم وجود آن درماده ها شناسایی شد. طول پوزه تا مخرج در نرها 18 / 64 - 13 / 48 و در ماده ها 50/16-69/07 و در لاروها 03 / 39 - 73 / 32 به دست آمد. نسبت طول اندام جلویی به عقبی در لاروها 99 / 0- 79 / 0 )میانگین 053 / 0± 88 / 0(؛ در نرها 03 / 1- 77 / 0 )میانگین 079 / 0± 91 / 0(؛ در ماده ها 07 / 1- 73 / 0 )میانگین 084 / 0± 91 / 0(، همچنین نسبت پهنای سر به طول سر در لاروها 90 / 0- 65 / 0 )میانگین 070 / 0± 79 / 0(؛ در نرها 99 / 0- 67 / 0 )میانگین 0/80±0/095 (؛ در ماده ها 99 / 0- 62 / 0 )میانگین 098 / 0 ± 80 / 0(؛ عاوه بر این نسبت طول دم به طول کلی بدن در لاروها 54 / 0- 47 / 0 )میانگین 017 / 0± 509 / 0(؛ در نرها 52 / 0- 46 / 0 ) 023 / 0± 49 / 0(؛ در ماده 45 / 0- 39 / 0) میانگین ±0/016 0/43 ( و نسبت طول سر به طول پوزه تا مخرج در لاروها 32 / 0- 24 / 0 )میانگین 020 / 0± 27 / 0(؛ در نرها -0/31 0/23 )میانگین 024 /± 23 / 0(؛ در ماده ها 30 / 0- 23 / 0 )میانگین 019 / 0± 25 / 0 ( محاسبه شد.

مورفولوژیک، مورفومتریک، سمندر تاجدار جنوبی، Triturus karelinii ، استان مازندران