اراضی موقوفه کلیسایی در اران و ارمنستان از افشار تا ظهور قاجار

کلیساها از جمله اماکن مذهبی محسوب م یشدند که گذر زمان تغییراتی را در اشکال، ساختار و ظاهر آن ها ایجاد کرد و آن ها را در معرض بهره مندی از بخشش های مردمی و حکومتی که در پی ظهور پادشاهی های مختلف و برپایه ی گرایشات مذهبی آن ها ایجاد شده بود، قرار داد. این عطایا که در قالب های مختلف در اختیار متولیان آن ها قرار می گرفت به نوعیزمینه ی توسعه و قدرت گیری آن ها تحت نظارت حکومت مرکزی فراهم می کرد. واگذاری اراضی در قالب عطایای موقوفه در مناطق تحت سیطره ی حاکمان ایرانی بویژه در منطقه ی قفقاز از توجه خاصی برخوردار بود. به شکلی که مقارن با دوران پادشاهی سلاطین افشار اگرچه فرامینی دال بر ضبط و کاهش موقوفات سرزمینی و ثبت آن در دفاتری منسوب به رقباتنادری صادر شد ولی با این حال شاهد ادامه ی روند واگذاری اراضی موقوفه به اماکن کلیسایی و مسیحی نشین واقع در اران و ارمنستان به منظوز جلب حمایت آن ها بوده و دوران کوتاه مدت سلاطین زند و گسترش تفکرات شیعی مآبانه و اسلام منشانه ی آ نها در فرایند واگذاری این عطایا تغییرات چندانی را ایجاد نکرد تا این که با ظهور سلاطین قاجار تسلط حاکمان ایرانی بر این مناطق به مرور کاهش یافت و دولت روس بر کلیه ی امور مسلط گشت. با توجه به آن چه گفته شد هدف از این مقاله بررسی وضع حاکم بر اراضی کلیسایی در دومنطقه ی اران و ارمنستان در دوران حکومت سلاطین افشار و زند و تحولات آن در این بازه زمانی است

کلیدواژه ها:

کلیسا ، وقف ، قفقاز ، اران ، ارمنستان ، افشار ، زند