حسن کاشی - کارشناس ارشد فقه و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران
مسعود اسدبیگی - کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

هدف از پژوهش حاضر بررسی کاستی های موجود برنامه درسی نظام آموزشی تربیت معلم و ارایه یک مدل نظری جهت ترمیم کاستی های برنامه درسی این نظام است. این تحقیق با توجه به ماهیت آن توصیفی – پیمایشی بوده و با عنایت به اهداف تحقیق از نوع کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل 114 نفر از مدرسان مراکز تربیت معلم و استادان و متخصصان علوم تربیتی دانشگاه های استان همدان را تشکیل می دهد. به منظور بالا بردن روایی خارجی طرح جامعه آماری به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شد و با استفاده از پرسشنامه های مشابه موضوع تحقیق و بررسی سوابق تحقیقات انجام شده و تیوری های مربوط، مولفه های برنامه درسی تربیت معلم که در ترمیم کاستی ها نقش به سزایی دارند شناسایی و در قالب یک پرسشنامه با مقیاس فاصله ای و با طیف چهار گزینه ای تهیه شد. و اعتبار و روایی و عوامل اشباع کننده آن برآورد گردیده است. روایی سوال های پرسشنامه بررسی شده و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ 89 / 0 برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی، فرایند مفهوم سازی، آمار تحلیل عاملی و روش تحلیل مسیر استفاده گردید. برای بررسی روایی سازه پرسشنامه پس از برآورد کفایت نمونه برداری (KMO) و آزمون کرویت بارتلت که حکایت از وجود شرایط مناسب اجرای تحلیل عاملی دارند، تحلیل عاملی بر پایه روش تحلیل مولفه های اصلی، انجام گرفت که نتایج تحلیل عاملی نشان می دهند، مولفه های اساسی کاستی های برنامه درسی تربیت معلم با توجه با کاستی های ملی، بین المللی و منطقه ای پیش روی برنامه درسی در سه عامل قابلیت مدلسازی پیدا نموده و تعداد سه عامل روی هم 81/759 درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می کند. و در مرحله نهایی با استفاده از چرخش واریماکس ماتریس عاملی ساختار ساده عامل ها به دست می آید و عامل ها تحت عناوین طراحی، اجرا و کنترل استخراج گردیدند. با توجه به این سه عامل موثر برنامه درسی تربیت معلم مدل مفهومی آن طراحی گردید. و آماره تحلیل مسیر در قالب یک مدل نشان داد که هر یک از سه عامل از درجه اهمیت کافی برای ترمیم کاستی های برنامه درسی نظام آموزشی تربیت معلم برخوردار است.

نظام آموزشی، برنامه درسی، تربیت معلم