ابوالحسن مبین - گروه تاریخ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد- ایران

موقعیت خاص و مهم جغرافیایی و بازرگانی منطقه ری همراه با سابقه دیرین باستانی و تاریخی آن، که در اوایل سده پنجم هجری/ یازدهم میلادی توسط شاخه ای از دولت آل بویه اداره می شد، مورد توجه سلاطین ترک نژاد غزنوی قرار گرفت و حتی توسط قوای نظامی آنان مدتی تحت تصرف قرار گرفت. سلطان محمود غزنوی دلایل متعددی برای این کار داشت. سیاست اساسی دولت غزنوی مبنی بر توسعه طلبی و گسترش قلمروی ارضی حکومت و کاستن از مناطق تحت تسلط دولت همسایه غربی یعنی آل بویه بود که بعد از فوت عضدالدوله دیلمی به سرعت رو به انحطاط پیش می رفت. در کنار آن آرزوی تصرف غنایم و منابع مالی از مناطق مفتوحه از دلایل اصلی این لشکرکشی محسوب می شود.اما سیاست و شیوه ملکداری سلطان محمود با پسرش سلطان مسعود تفاوت اساسی داشت، بنابراین استقرار حکومت غزنوی در ولایت ری و مناطق اطراف آن دوام چندانی نداشت. با این حال بررسی همه جانبه این موضوع بر اساس روش تحقیق تاریخی و روش مند، که هدف اساسی مقاله حاضر است، می تواند زوایای مختلف روابط دو دولت و تحولات آن دوره را در سرزمین ری مقارن حکومت دودمان های غزنویان و آل بویه مشخص نماید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که سیاستمدارای و زمان سنجی سلطان محمود غزنوی در بهره برداری از نقاط ضعف آل بویه در ولایت ری زمینه تسلط راحت غزنویان را بر این منطقه استراتژیک از لحاظ سیاسی و جغرافیایی و اقتصادی به راحتی و سهولت فراهم آورد، ولی سیاست های متفاوت جانشین وی سلطان مسعود زمینه های عدم پایداری حکومت غزنویان در ری را فراهم نمود.

ولایت ری، غزنویان، سلطان محمود، آل بویه، مجدالدوله، سلطان مسعود