سیدمحمدرضا ناجیان - کارشناس ارشد ادبیات فارسی- دانشگاه علامه طباطبایی

شاهنامه اثر بزرگی است که جدای از ساختار سمانتیکی و معنایی آن، ساختار نحوی بسیار مستحکمی دارد که بنایی شکوهمند را بپا می دارد. این بنای سترگ را بر مبانی مختلفی می توان بررسید. یکی از مواردی که باید با دقت آن را مورد تحقیق قرار داد، ترتیب مطالب شاهنامه است. حکمت نهفته در شاهنامه و به خصوص در مقدمه آن، چه اسماعیلی بودن فردوسی را بپذیریم یا شیعه بودن او را و یا حتی اگر بر سنی بودن او صحه بگذاریم، برخاسته از روند مشهور حکمت و فلسفه اسلامی و کلام همپایه ان در آن زمانه است که به شدت تحت تاثیر آثار یونانیان و افلاطون و ارسطو و افلوطین است. می توان ابیات مقدمه را با این نگاه، دقیق تر و صحیح تر مورد ارزیابی و تفسیر قرار داد. همچنین نجوم هندی که مبنای نجوم ایرانی در زمانه فردوسی بود، می تواند راهگشای مفاهیم مربوطه نیز گردد. بر این اساس، تفسیر جدیدی از سه بیت نخستین شاهنامه ارایه شده است.

شاهنامه، فلسفه افلوطین، مقدمه شاهنامه، خرد، جان، نجوم هندی