محمد بهنام فر - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران
مجید خسروی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

پس از بررسی دقیق صورخیال در ابیات حکمی بوستان سعدی این نتیجه حاصل شد که سعدی برای بیان مضامین حکمی از میان چهار عنصر تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه بیشترین بهره را از کنایه برده است. لذا با توجه به اینکه غالبا مضامین حکمی باید با کلامی روان و عاری از ابهام و پوشیدگی بیان شود تا مخاطب هدف شاعر را که بیان پند و اندرز و حکمت است به راحتی دریابد و همچنین از آنجا که نتیجه ی بررسی صورخیال در ابیات حکمی بوستان سعدی، نشانگر برتری کنایه می باشد؛ نگارندگان را بر آن داشت تا به شیوه ی توصیفی - تحلیلی، زیبایی های شعری این شاعر را در زمینه ی کاربرد کنایه، نمایان سازند و همچنین رمز غلبه ی این عنصر خیال را در ابیات حکمی بوستان بررسی و تحلیل کنند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که چون دلبستگی به فرهنگ عامیانه و استفاده ی بیش از حد مثل در شعر، یکی از مشخصات اصلی شعر حکمی سعدی در بوستان است و همچنین از آنجا که زیرساخت بسیاری از مثل ها را انواع کنایه ها (ایما، تلویح، رمز و تعریض) تشکیل می دهد، بسامد کنایه در ابیات حکمی سعدی خیلی زیاد است. در پایان این تحقیق، آمار بکارگیری کنایات در ابیات حکمی بوستان سعدی با جدول و نمودار نشان داده شده است.

بوستان سعدی، کنایه، بلاغت، ادبیات تعلیمی