سعیده چراغ چشم - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی

شاهنامه فردوسی برخاسته از ناخودآگاه جمعی قوم ایرانی و تجسم حماسه و ملیت ایرانیان است. این اثر عظیم را می توان در ابعاد مختلف مورد پژوهش قرار داد. یکی از محور هایی که می شود این اثر را مورد مطالعه قرار داد، بررسی آن به لحاظ نقد روانشناختی است. از آنجا که شاهنامه تبلور بخش عظیمی از ناخودآگاه یک تمدن کهن است به ما این امکان را می دهد که بتوان مضامین کهن الگویی و اسطوره ای آن را مورد بررسی قرار داد. داستان سیاوش و کیخسرو در شاهنامه یکی از داستانهایی است که نمود کهن الگوی ولادت مجدد است. این کهن الگو که شامل حیات دوباره فرد در هستی جدید است، گاه طی یک مراسم روحانی انجام می شود و گاه با مرگ نمادینی همراه است. و در آن قهرمان پس گذراندن مراحل رشد و مواجهه با عناصر ناخودآگاه ، مراحل رشد را طی کرده ، نیروهای سایه را کنترل کند و به واسطه مرگ و تولد دوباره به فردیت می رسد. در این پژو هش با خوانش دقیق داستان سیاوش و کیخسرو و بررسی کنش متقابل عناصر آن، نشان داده می شود که سیاوش به صورت نمادین می میرد و به زهدان مادر فرو می رود، تا با ولادت مجدد در کالبد کیخسرو به صورت انسان کاملی به حیات خود ادامه دهد.

اسطوره، سیاوش، کیخسرو، کهن الگو ، ولادت مجدد