واسنجی مدل Budget در شبیه سازی مدیریت تنش آب در دشت بیله سوار

براساس معیار جهانی آب کشاورزی 70% منابع آب قابل دسترسی را مصرف می کند. افزایش جمعیت جهان و درخواست مرتبط بیشتر توسط بخش های دیگر، فشار مضاعف برای مصرف بهینه ی آب در بخش کشاورزی از طرفی و تولید محصول بیشتر از طرف دیگر وارد می کند بنابراین تعریف یا ارایه راهبردها در طراحی ها و مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی امروزه یک اولویت ملی و جهانی است مدل Budget یک مدل تعادل آب و خاک قدرتمند است که توانایی شبیه سازی بازده تولید محصول تحت سطوح مختلف آبیاری را دارد در حالت کلی از این مدل می توان در براورد محصول در شرایط دیم، تخمین واکنش محصول به آب، طراحی برنامه ابیاری، مطالعه میزان نمک در ناحیه ریشه و ارزیابی استراتژی های آبیاری استفاده نمود. دشت بیله سوار که در شمال شرق استان اردبیل واقع است یکی از مناطق حاصلخیز و استراتژیک کشاورزی کشور بشمار می آید. لذا در این تحقیق به واسنجی و کالیبراسیون این مدل جهت استفاده در این منطقه پرداخته شد. برای این منظور 2 مزرعه تحت کشت گندم و 2 مزرعه تحت کشت ذرت در سال زراعی 94-93 بعنوان کشت غالب منطقه انتخاب و با اعمال برنامه های آبیاری متفاوت، بازدهی محصول مشاهداتی و شبیه سازی مقایسه گردید. مدل قابلیت انتخاب روش های حاصلخیزی کمینه و فصلی را با گام های زمانی متغیر جهت تخمین مقدار محصول داشته و قادر به استفاده از تبخیر و تعرق نسبی و یا تعرق نسبی می باشد. نتایج انالیز آماری نشان داد مدل در شبیه سازی با روش حاصلضری با گام زمانی 10 روزه و استفاده از تبخیر و تعرق نسبی دارای دقت عمل بیشتری است مقدار R2 بین بازدهی محصول مشاهده ای و شبیه سازی شده گندم بالا و حدود 0.97 و RMSE، نسبتا کم و در حدود 7.6% و مقدار EF برابر 0.81 بدست آمد. همچنین این مقادیر برای ذرت بترتیب برابر 0.87، 7.4%، 0.83 بود.

کلیدواژه ها:

مدل Budget ، دشت بیله سوار ، برنامه آبیاری ، تبخیر و تعرق نسبی ، واسنجی