مهرنوش ذوقی توتکابنی - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

فضاهای معماری و شهری پدیده های کالبدی هستند که هماره بازتاب کننده بسیاری از خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی یک جامعه بوده اند. رفتار انسانی، نوع بینش و نگرش او تأثیر شگرفی در ایجاد محیط های کالبدی داشته و حتی بعد از شکل گیری محیط های کالبدی، این دو ارتباط تنگاتنگی بایکدیگر دارند. از این رو می توان آنها را تجسم کالبدی بخشی از فرهنگ هر جامعه به شمار آورد.در دنیای کنونی تفکر مبتنی بر همگانی شدن حقوق اجتماعی و اجتناب از تبعیض های جنسیتی و نژادی جزو اصول اخلاق شهری محسوب می‌شود، ازسویی دیگر یکی از اهداف مهم توسعه پایدار بسط و توسعه اجتماعی است، هر اجتماعی نیاز به عرصه هایی برای حضور دارد، در این بین فضای معماری و شهری بارز ترین نمود فرهنگ اجتماعی هر ملت است چرا که این فضا ها تجسم کالبدی عینیت های اجتماعی آن ملت است. لذا می بایست امکانات و تمهیدات لازم برای حضور همگان و بویژه زنان که نیمی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دهند را فراهم آورد.تغییر نقش زنان در خانواده از شکل سنتی خود و همچنین افزایش حضور زنان در جامعه و تبدیل از شکل انفعالی و درون‌خانگی به شکل فعالانه و برون‌خانگی ، نیازمند نگرش جدید در طراحی فضاهاست و می بایست در طراحی فضاها به نیازهای آنان توجه کرده و در جهت گسترش فضاها و تسهیلات مورد نیاز آنها اقدام نمود، تا امکان استفاده بهینه و غیر‌آسیب‌زای آنها را در فضاهای معماری و شهری فراهم آید.این پژوهش به لحاظ روش شناسی یک پژوهش کتابخانه ای است که با روش توصیفی _ تحلیلی مسایل روانشناسی و جامعه شناسی زنان در فضای معماری و شهری معاصر را ریشه یابی کرده، ودر نهایت برای طراحی محیط های کالبدی مطلوب برای زنان با توجه به شاخص های مورد طرح پیشنهاداتی ارائه نموده است.

روانشناسی محیطی، نیازهای فیزیکی و روحی زنان ، زن و محیط مصنوع، فضای آسیب‌زا، فضای مطلوب .