امیر نوری سقایی - دانشکده فنی و حرفه ای سماء،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد ایذه،ایذه

شهرستان دزفول به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی در طول دوران اسلامی یکی از مراکز مهم تحولاتسیاسی اجتماعی و فرهنگی ایران بوده است. به ویژه در محدوده زمانی دوران صفوی و قاجار کهتعدادی از مساجد، معابر، حمام و... باقی مانده است، که مطالعه سیر تطور و تحول معماری منطفه راممکن می سازد. بافت قدیمی شهرستان دزفول از نظر هماهنگی با طبیعت و اقلیم محل بی نظیر است.سازگار ساکنین با آب و هوا گرم و مرطوب و طاقت فرسا تابستان که گاهی تا بیش از 50 درجهسانتی گراد هم می رسد. این گرما و رطوبت نسبتا زیاد هوا شرایط سختی را در تابستان برای ساکنینایجاد می کند. آنها برای مقابله با این مشکل در بافت خانه ها و شهر خود راهکارهای بسیار جالبی راابداع کرده اند. یکی از این تدابیر ایجاد فضاهایی در خانه ها به اسم شبستان یا شودادان می باشد. این شوادان ها دارا هوا خنک و مطبوع بوده و با توجه به گرما و رطوبت بسیار زیاد روزها تابستانبهترین محل برای فرار از این گرمای شدید برای ساکنین بوده است ضمنا در زمستان ها نیز با توجه بهسرما شدید و خشک این منطقه شوادان به دلیل عمق نسبتا زیاد و گرمای مطلوب مورد استفادهساکنین منطقه قرار می گیرد. در این پژوهش دزفول و شوشتر به دلیل برخورداری از سابقه کهن درزمینه معماری و شهرسازی و مشکل گرمای شدید در بیش از شش ماه سال، نقش کاربری شوادان و معماری و تزیینات آن مورد مطالعه قرار گرفته است، اصول حاکم بر معماری آن به لحاظ تامین آسایش حرارتی و مقابله با شرایط نامساعد اقلیمی تعیین شده است. به هر حال نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که این فضاهای معماری خاص این دو شهر و بومی محلی بوده است.

شوادان، شبستان، معمار، تزیینات وابسته، خوزستان